By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος- Γεωστρατηγικός Αναλυτής-Ειδικός στα θέματα παγκόσμιας ασφάλειας.
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε προ ημερών νεότερες τοποθετήσεις για το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας, μειώνοντας το όριο για τη χρήση πυρηνικών όπλων και διευρύνοντας τον κατάλογο των συνθηκών που θα δικαιολογούσαν μία τέτοια επιλογή. Αυτές οι ενημερώσεις προορίζονται στο να χρησιμεύσουν ως προειδοποίηση (!) προς τη Δύση καθώς και να “νομιμοποιήσουν’ τις ανησυχίες για πιθανή πυρηνική απάντηση σε επιθέσεις της Ουκρανίας στο Ρωσικό έδαφος χρησιμοποιώντας όπλα μεγάλης εμβέλειας δυτικής ή Ουκρανικής κατασκευής.
Η πυρηνική ομπρέλα της Ρωσίας επεκτείνεται τώρα και στη Λευκορωσία. Αυτή η κίνηση μπορεί να προσφέρει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων σεναρίων όπως προληπτικά χτυπήματα, τα οποία έχουν υπονοηθεί τόσο από Ρώσους όσο και από Λευκορώσους στρατιωτικούς αξιωματούχους. Στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Πούτιν προέδρευσε σε συνεδρίαση της Μόνιμης Διάσκεψης του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Πυρηνική Αποτροπή, επικαιροποιώντας την πυρηνική πολιτική της χώρας Οι επικαιροποιημένες “Βασικές Αρχές Κρατικής Πολιτικής για την Πυρηνική Αποτροπή” διεύρυναν με τις αποφάσεις του περασμένου μήνα την κατηγορία των κρατών και των στρατιωτικών συμμαχιών εναντίον των οποίων θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί πυρηνική απάντηση.
Το χρονοδιάγραμμα αυτών των ενημερώσεων συνέπιπτε χρονικά με τις διευρυμένες συζητήσεις στη Δύση σχετικά με το αν θα επιτρέπονταν στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει όπλα μεγάλης εμβέλειας εναντίον στόχων σε Ρωσικό έδαφος.
Οι “ενημερώσεις’’ στο πυρηνικό δόγμα περιλαμβάνουν έναν κατάλογο μη πυρηνικών στρατιωτικών απειλών που το Κρεμλίνο προσπαθεί να αποτρέψει:
Α) Προϋποθέσεις για τη μετάβαση της Ρωσίας στη χρήση πυρηνικών όπλων Βασικές αρχές της κρατικής πολιτικής της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον τομέα της πυρηνικής αποτροπής του 2020 Νέες προσθήκες και διευκρινίσεις με απόδειξη αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά με την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων που επιτίθενται στα εδάφη της Ρωσικής Ομοσπονδίας και (ή) των συμμάχων της·
Β) Λήψη αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά με τη μαζική εκτόξευση όπλων αεροδιαστημικής επίθεσης προς τη Ρωσική Ομοσπονδία και τη διέλευση τους από τα Ρωσικά σύνορα, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών και τακτικών αεροσκαφών, πυραύλων κρουζ, μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων, υπερηχητικών και άλλων αεροσκαφών.
Γ)Εχθρική χρήση πυρηνικών όπλων ή άλλων τύπων όπλων μαζικής καταστροφής στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας και (ή) των συμμάχων της·
Δ) Επιθετικότητα από οποιοδήποτε μη πυρηνικό κράτος αλλά με τη συμμετοχή ή την υποστήριξη ενός πυρηνικού κράτους (κοινή επίθεση στη Ρωσική Ομοσπονδία).
Ε) Επιθετικότητα κατά της Λευκορωσίας ως συμμάχου.
ΣΤ) Επίθεση κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας με χρήση συμβατικών όπλων όταν απειλείται η ίδια η ύπαρξη του κράτους. 4 δηλαδή όταν υπάρξει μια κρίσιμη απειλή για την κυριαρχία της Ρωσικής Ομοσπονδίας με εξελιγμένα συμβατικά όπλα.
Ειδικότερα, το Στρατιωτικό Δόγμα του 2000 της Ρωσικής Ομοσπονδίας διακήρυξε ότι η χώρα διατηρεί το δικαίωμα να χρησιμοποιεί πυρηνικά όπλα ως απάντηση στη χρήση πυρηνικών και άλλων όπλων μαζικής καταστροφής εναντίον της ή/και των συμμάχων της. Πιο συγκεκριμένα, το έγγραφο πρότεινε ότι τα πυρηνικά όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως απάντηση σε μια μεγάλης κλίμακας συμβατική επίθεση σε καταστάσεις κρίσιμες για την εθνική ασφάλεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Οι επικαιροποιημένοι και συμπληρωμένοι όροι καθορίζουν ένα νέο, χαμηλότερο όριο, το οποίο υποθετικά επιτρέπει στη Ρωσία να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα αν η Ουκρανία επιτεθεί σε Ρωσικό έδαφος τόσο με όπλα του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) όσο και με όπλα μεγάλης εμβέλειας δικής της παραγωγής. Αυτό θα ίσχυε επίσης για την εισβολή των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας (AFU) στο Ρωσικό έδαφος – αναμφίβολα μια αναφορά στην εισβολή στη περιφέρεια του Kursk (που λογικά θα ήταν “κόκκινη γραμμή”). Το Κρεμλίνο εκτιμά ότι η εισβολή δεν θα είχε συμβεί χωρίς τη ρητή έγκριση των Ηνωμένων Πολιτειών και του ΝΑΤΟ
Αναλυτές της μελέτης «Ρωσικές Πυρηνικές Δυνάμεις» στο Ινστιτούτο Έρευνας του ΟΗΕ για τον Αφοπλισμό, εκτιμούν ότι οι προσθήκες και οι αναθεωρήσεις που έγιναν για να επιτρέπεται η χρήση πυρηνικών όπλων σε περίπτωση επίθεσης από ένα μη πυρηνικό κράτος που υποστηρίζεται από μια πυρηνική δύναμη είναι στρατηγικής σημασίας. Επισημαίνουν ότι αυτή η διατύπωση δημιουργήθηκε ειδικά για να επηρεάσει τις συνεχιζόμενες συζητήσεις σχετικά με το να επιτραπεί στην Ουκρανία να χρησιμοποιεί όπλα μεγάλης εμβέλειας εναντίον στόχων σε Ρωσικό έδαφος . Αυτή η δυνατότητα, ωστόσο, υπάρχει ήδη στις τρέχουσες Ρωσικές δογματικές διατάξεις. Η Ρωσία έχει δεσμευτεί να μην χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εναντίον μη πυρηνικών κρατών, εκτός από τις περιπτώσεις που ενεργούν σε συνδυασμό ή σε συμμαχία με πυρηνικά κράτη
Η ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ
Το επικαιροποιημένο δόγμα συνεπάγεται επέκταση των συνθηκών πυρηνικής χρήσης της Ρωσίας και στη Λευκορωσία βάσει των ισχυουσών συμφωνιών της Ένωσης που έχουν υπογράψει οι Πούτιν και Λουκασένκο.
Εφόσον η Ρωσία έχει ήδη αναπτύξει τακτικά πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία (Χομέλ και Μπαραχαβίτσι) αυτή η διάταξη ήταν αναπόφευκτη
Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, ο γραμματέας Τύπου του Πούτιν , δήλωσε ότι οι προτάσεις της Μόσχας για αλλαγή του πυρηνικού δόγματος θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μήνυμα προς τις δυτικές χώρες. Υπό αυτή την έννοια, το Κρεμλίνο απειλεί ρητά τη Δύση για τις συνέπειες της συμμετοχής σε μια επίθεση στη Ρωσία με διάφορα μέσα, συμπεριλαμβανομένων συμβατικών πυραυλικών συστημάτων.
Ο Πεσκόφ δεν αποκάλυψε αν η πιθανή εγκατάλειψη του μορατόριουμ στις πυρηνικές δοκιμές συζητήθηκε ως μέρος των αλλαγών στο δόγμα Ωστόσο, λίγο πριν από την πρόσφατη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο επικεφαλής του Κεντρικού Χώρου Δοκιμών της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο αρχιπέλαγος Novaya Zemlya στην Αρκτική αντιναύαρχος Αντρέι Σινίτσιν, δήλωσε ότι ο χώρος δοκιμών, το προσωπικό του, το εργαστήριο και η βάση δοκιμών είναι έτοιμες για να ξαναρχίσουν πλήρως τις πυρηνικές δοκιμές.
Σύμφωνα με πληροφορίες του υπογράφοντα το Ρωσικό υπουργείο άμυνας ξεκίνησε εσωτερικές διαβουλεύσεις για την αλλαγή των διαδικασιών για τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων (TNW) ως και στρατηγικών επίγειων/χερσαίων πυρηνικών δυνάμεων. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, το Ρωσικό Γενικό Επιτελείο είχε επιφορτιστεί με την αναθεώρηση της στρατηγικής για τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων σε σχέση με τους κινδύνους κλιμάκωσης λόγω του πολέμου του με την Ουκρανία.
Το πεδίο χρήσης των TNW επεκτάθηκε ενώ σκιαγραφήθηκε η πιθανότητα προληπτικού χτυπήματος από επίγειες στρατηγικές πυραυλικές δυνάμεις, υποστηριζόμενες από πυρηνικά πλήγματα υποβρυχίων και στρατηγικής αεροπορίας.
Ο Πούτιν είχε αναφέρει ότι η Ρωσία εξετάζει αλλαγές στο πυρηνικό δόγμα τον περασμένο Ιούνιο. Συνέδεσε την ανάγκη για αυτές τις αλλαγές με τη μείωση του ορίου για τη χρήση πυρηνικών όπλων και την ανάπτυξη εκρηκτικών πυρηνικών συσκευών εξαιρετικά χαμηλής απόδοσης από τη Δύση.
Ταυτόχρονα, άφησε να εννοηθεί ότι η χρήση πυρηνικών όπλων θα μπορούσε να αυξήσει την ταχύτητα επίτευξης των στόχων της Ρωσίας στον πόλεμο της εναντίον της Ουκρανίας και στην αντιπαράθεση με τη Δύση .
Αργότερα, η σύνδεση μεταξύ της αναθεώρησης του πυρηνικού δόγματος και του πολέμου με την Ουκρανία επιβεβαιώθηκε από τον Ρώσο υπουργό εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και τον αναπληρωτή του, Σεργκέι Ριάμπκοφ, εκφράζοντας την δυσαρέσκιά τους για την κλιμακούμενη πορεία και δυνατότητες των δυτικών αντιπάλων της Ρωσίας.
Το επικαιροποιημένο πυρηνικό δόγμα μειώνει το όριο για τη χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία. Παραμένει, όμως, ποιοτικό και γενικό. Δεν υπάρχουν εργαλεία για την ποσοτική του αξιολόγηση. Αυτό οφείλεται, αφενός, στην επιθυμία του Κρεμλίνου να διατηρήσει έναν “αέρα πυρηνικής αβεβαιότητας’ και ασάφειας, ασκώντας έτσι ψυχολογική επιρροή στους αντιπάλους του. Από την άλλη πλευρά, οι επικαιροποιημένες διατάξεις δεν διευκρινίζουν σαφέστατα τον ρόλο των τακτικών πυρηνικών όπλων και τους όρους χρήσης τους.
Τα σενάρια (αντεπιδρομή, αντίποινα, πρώτη χρήση) πυρηνικών όπλων που ορίζονται από τις παλιές και ενημερωμένες βασικές αρχές της κρατικής πολιτικής για την πυρηνική αποτροπή εξακολουθούν να αναφέρονται σε στρατηγικές πυρηνικές δυνάμεις, αφήνοντας ερωτήματα σχετικά με τη δυνατότητα για τη Ρωσική γη χρήση μη στρατηγικών (τακτικών και επιχειρησιακών-τακτικών) πυρηνικών όπλων από τις ναυτικές και αεροδιαστημικές δυνάμεις της Μόσχας.
Ο γνωστός Ρώσος πυρηνικός αναλυτής Βίκτορ Γέσιν-ένας απόστρατος συνταγματάρχης και πρώην αρχηγός του Κύριου Στρατηγείου των Ρωσικών Στρατηγικών Πυραυλικών Δυνάμεων (1994–1996) -υποστήριξε ότι Η επικείμενη συνθήκη για τις εγγυήσεις ασφαλείας μεταξύ Μινσκ και Μόσχας μπορεί να ρίξει κάποιο φως στον ρόλο των τακτικών πυρηνικών όπλων και σ σενάρια χρήσης τους, συμπεριλαμβανομένων των κοινών προληπτικών χτυπημάτων, κάτι που έχει υπονοηθεί τελευταία τόσο από τους Ρώσους όσο και από τους Λευκορώσους ανώτατους στρατιωτικούς..
ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΡΩΣΟΥΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ….ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ.
Ο Εβγκένι Μπουζίνσκι, πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ρωσικού Κέντρου Ερευνών Πολιτικής και αντιστράτηγος εα των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων, θεωρεί τη δημοσίευση αυτού του εγγράφου ως μέρος της ευρύτερης αντιπαράθεσης Ρωσίας-Δύσης. Σημειώνει ότι παρόλο που το όριο για τη χρήση πυρηνικών όπλων έχει μειωθεί δογματικά, η Δύση παραμένει σκεπτική σχετικά με την προθυμία της Ρωσίας να τα χρησιμοποιήσει ως απάντηση σε μικρές ενέργειες.
Προτείνει ότι μια πιο αποτελεσματική απάντηση στη χρήση του ATACMS από την Ουκρανία θα ήταν να προμηθεύσει η Ρωσία αντιπλοϊκά συστήματα όπως το Bastion ή το Bal στους Χούτι της Υεμένης, οι οποίοι αντιτίθενται στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Δύση στην Ερυθρά Θάλασσα.
Άλλοι ειδικοί όπως οι Ντμίτρι Σουσλόφ και Ντμίτρι Τρένιν τονίζουν ότι στόχος της Ρωσίας είναι να αναγκάσει τους δυτικούς πολιτικούς να διαπραγματευτούν μέσω του φόβου της πυρηνικής σύγκρουσης, να μην πυροδοτήσουν πυρηνικό πόλεμο, μια έννοια που ορίζεται ως επιθετική αποτροπή . Αυτή η στρατηγική περιλαμβάνει την απειλή της χρήσης πυρηνικών όπλων για την ενίσχυση επιθετικών στρατιωτικών ενεργειών, αποδυναμώνοντας έτσι την αντίσταση του εχθρού και περιορίζοντας την εξωτερική υποστήριξη. Αυτή η προσέγγιση δεν εστιάζει στην επιβίωση του κράτους, αλλά στη διαφύλαξη των εξωτερικών του συμφερόντων.
Ο Iγκορ Koροτσένκο αρχισυντάκτης του περιοδικού National Defense, προτείνει ένα επιδεικτικό πυρηνικό χτύπημα στην επιφάνεια του νερού στη Βόρεια Θάλασσα 100–150 χιλιόμετρα (62–93 μίλια) από τις ακτές της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου για να εκφοβίσει (!) τη Δύση χωρίς να επηρεάζει την περιοχή ή τον πληθυσμό .
Ομοίως, ο Ρώσος ναύαρχος Aλεξάντερ Μοισέεφ προτείνει ότι ναυτικές δυνάμεις γενικής χρήσης εξοπλισμένες με TNW μπορούν να στοχεύουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη θάλασσα, όπως ομάδες αεροπλανοφόρων, ελαχιστοποιώντας τις απώλειες αμάχων και τις περιβαλλοντικές ζημιές. Πιστεύει ότι η επιλεκτική χρήση TNW στη θάλασσα θα μπορούσε να αποτρέψει μια μεγάλης κλίμακας σύγκρουση από την κλιμάκωση σε πλήρους κλίμακας πυρηνικό πόλεμο και να αποκλιμακώσει τις στρατιωτικές εχθροπραξίες με τους όρους της Ρωσίας.
Ο Μοϊσέεφ αναφέρει επίσης πιθανές αλλαγές σε άλλα Ρωσικά πυρηνικά δογματικά έγγραφα, λαμβάνοντας υπόψη σενάρια όπως περιφερειακούς και μεγάλης κλίμακας πολέμους κατά της Ρωσίας και των συμμάχων της και χτυπήματα με πυρηνικές κεφαλές εξαιρετικά χαμηλής απόδοσης. Οραματίζεται την επιστροφή των TNW σε πλοία επιφανείας, υποβρύχια και ναυτικά αεροσκάφη που πετούν σε στρατηγικά σημαντικές περιοχές του Παγκόσμιου Ωκεανού .
Έτσι, ο Ρωσικός στρατός σηματοδοτεί για άλλη μια φορά δογματικές ενημερώσεις σχετικά με την πιθανή χρήση ενός τακτικού πυρηνικού οπλοστασίου. Παρόλο που το νέο πυρηνικό δόγμα περιέχει περιορισμένες υποδείξεις σχετικά με τη χρήση των TNW- σύμφωνα με τη γνώμη του υπογράφοντα- όταν αναφέρεται κεντρογενώς στη Λευκορωσία, οι λεπτομέρειες παραμένουν ιδιωτικές και άκρως διαβαθμισμένες.
