By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
«Η παράταξις της Νέας Δημοκρατίας ζητεί για την πραγματοποίηση των σκοπών της την συνεργασία του ελληνικού λαού και ιδιαίτερα της νέας γενιάς… Βασική όμως προϋπόθεσις είναι η θεμελίωσις στον τόπο μας της αληθινής και συγχρόνου δημοκρατίας».
Στις 4 Οκτωβρίου 1974, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανακοινώνει επισήμως την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας την οποία είχε εξαγγείλει στις 28 Σεπτεμβρίου δημοσιοποιώντας την επομένη την ιδρυτική της διακήρυξη.
Η εύθραυστη γεωπολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας σε συνάρτηση με την τραγωδία της Κύπρου, τις διεθνείς αναταράξεις από την παρατεταμένη ενεργειακή κρίση, τις μεταβολές των καθεστώτων, τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή και τους κλυδωνισμούς στις ΗΠΑ, διαμόρφωναν το ταραγμένο σκηνικό.
Για έναν πολιτικό του διαμετρήματος του, με πρότερη 8ετή θητεία ως πρωθυπουργού και ταύτιση του ως υπουργού με την ανάπτυξη των υποδομών του κράτους που επανήλθε για να αποκαταστήσει τη συνταγματική δημοκρατία, ήταν εξωπραγματικό να διαμένει σε σκάφος στον Σαρωνικό ή να αλλάζει καταλύματα από το πρώτο βράδυ της 24ης Ιουλίου 1974, διατρέχοντας άμεσο κίνδυνο ζωής από σχεδιαζόμενες απόπειρες δολοφονίας.
Κι όμως, θέτοντας ως ύψιστη προτεραιότητα το δημόσιο συμφέρον κατάφερε σε διάστημα λίγων μηνών να ανακόψει -σε πρώτη φάση- το προκληθέν από το 7ετές στρατιωτικό καθεστώς κατρακύλισμα, να σταματήσει την επέλαση των Τούρκων στην Κύπρο, να προκηρύξει εκλογές για τις 17 Νοεμβρίου και συνάμα δημοψήφισμα στις 8 Δεκεμβρίου για την επίλυση του Πολιτειακού.
Το νέο κόμμα διαδέχτηκε, κατά μεγάλο μέρος, την ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) την οποία είχε ιδρύσει τον Ιανουάριο του 1956 προκειμένου να διεκδικήσει την πρωθυπουργία στις εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου.
Η επιλογή της ημερομηνίας το 1974 συνέπιπτε σχεδόν με την έναρξη της θητείας του ως πρωθυπουργού στις 6 Οκτωβρίου 1955, όταν του ανατέθηκε ο σχηματισμός υπηρεσιακής κυβέρνησης μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπάγου.
Η επινόηση του ονόματος
Οι ιστορικοί και συνεργάτες του συμπεραίνουν ότι η ιδέα του ονόματος προήλθε μετά από σύσκεψη με συνεργάτες του, μεταγενέστερα όμως αναδείχθηκαν και άλλες παράμετροι. Συγκεκριμένα από το 1971 κυκλοφορούσε από φιλελεύθερους Έλληνες φοιτητές στο Λονδίνο έντυπο με την επωνυμία «Νέα Δημοκρατία».
Ο Μάο
Ο ιστορικός Δ. Μιχαλόπουλος, επιμελητής των προσωπικών του αρχείων κατά τη δεκαετία του 1980, αναφέρει τα εξής στο βιβλίο του «Ελλάδα και διεθνείς εξελίξεις 1944-1974):
«Όπως συνήθως επισημαίνεται ο όρος επινοήθηκε από τον Τάκη Λαμπρία, βασικό συνεργάτη του Καραμανλή εκείνη την εποχή. Ήδη όμως έχει υπογραμμιστεί ότι η πατρότητα του όρου ανήκει στον Μάο Τσε Τουνγκ. Ο Κινέζος ηγέτης είχε θελήσει να συσπειρώσει στην αυθεντική – Κινεζική μορφή της «Νέας Δημοκρατίας» όχι μόνο το τριώνυμο «εργάτες – αγρότες- μικροαστοί» αλλά και τους «εθνικούς καπιταλιστές». Κατά τον συγγραφέα, λοιπόν «κάτι ανάλογο επιχειρήθηκε να γίνει τότε στην Ελλάδα» κι έτσι μόνο «μπορεί να ερμηνευθεί η «σοσιαλμανία» της ελληνικής Νέας Δημοκρατίας εκείνη την εποχή…».
Εκλογές
Στις βουλευτικές εκλογές του 1974, τις πρώτες μετά από την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών, η Νέα Δημοκρατία με πρόεδρο τον ιδρυτή της, κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων λαμβάνοντας ποσοστό 54,37%, το υψηλότερο που έχει καταγραφεί σε βουλευτικές εκλογές, και εξασφάλισε 220 έδρες στην Βουλή.
Στις 11 Ιουλίου 1975, αποκτά τα κεντρικά της γραφεία στην οδό Ρηγίλλης 18 εκεί όπου την ερχόμενη Παρασκευή, 4 Οκτωβρίου, το απόγευμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μιλήσει σε ανοιχτή συγκέντρωση παλαιών και νέων Νεοδημοκρατών.
Στις βουλευτικές εκλογές του 1977, που διεξήχθησαν στις 20 Νοεμβρίου 1977, η Νέα Δημοκρατία κέρδισε ξανά, με ποσοστό 41,84% και 172 έδρες στο Κοινοβούλιο, σχηματίζοντας την δεύτερη κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή. Έναν χρόνο αργότερα, το Μάιο του 1978, το Κόμμα Νεοφιλελευθέρων του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη συγχωνεύθηκε με τη Νέα Δημοκρατία.
Το 1ο συνέδριο
Τον Απρίλιο του 1979, συγκλήθηκε το 1ο Συνέδριο του κόμματος στην Χαλκιδική, όπου εγκρίθηκαν ομόφωνα οι ιδεολογικές αρχές της Νέας Δημοκρατίας τις οποίες είχε εισηγηθεί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Σύμφωνα με αυτές, η ιδεολογία του κόμματος, γνωστή ως «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός», αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς με τη ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους για χάρη της κοινωνικής δικαιοσύνης. Επίσης εγκρίθηκε το καταστατικό και οι κανονισμοί λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων.
Τον Μάιο του ίδιου έτους έγινε δεκτή η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Η συνθήκη ένταξης υπογράφηκε στο Ζάππειο από τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή και από τον Υπουργό Εξωτερικών Γεώργιο Ράλλη, παρουσία όλων των Ευρωπαίων ηγετών.
Το 1980 ο Καραμανλής εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Διάδοχος του στο κόμμα και στην κυβέρνηση ήταν ο Γεώργιος Ράλλης και ακολούθησαν οι Ευάγγελος Αβέρωφ, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Μιλτιάδης Έβερτ, Κώστας Καραμανλής, Αντώνης Σαμαράς, Ευάγγελος Μεϊμαράκης, Γιάννης Πλακιωτάκης ( μεταβατικός) και Κυριάκος Μητσοτάκης.
