Μήνυμα προς το έθνος

Η φετινή ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ θα έχει περισσότερο χαρακτήρα «State of the Union».

Ως το βήμα για να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων βλέπει το Μέγαρο Μαξίμου την άνοδο του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ και την ομιλία του απόψε το βράδυ στους παραγωγικούς φορείς. 70 ημέρες μετά τις εκλογές η κυβέρνηση έχει βρεθεί αντιμέτωπη με συνεχείς κρίσεις που δεν της έχουν επιτρέψει να αναπτύξει και να προβάλει την ατζέντα της.

Αποκορύφωμα αυτών των κρίσεων είναι οι πλημμύρες στη Θεσσαλία και η καταστροφή που προκάλεσαν με αποτέλεσμα να έχει ανατραπεί ο κυβερνητικός σχεδιασμός. Από την Θεσσαλονίκη ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα περιγράψει το νέο τοπίο που έχει διαμορφωθεί και θέλει να δώσει το μήνυμα ότι παρά τα προβλήματα η χώρα είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες και να κάνει βήματα προς τα μπρος χάρις την ανάπτυξη της οικονομίας της και την ισχυροποίηση της θέσης της τα προηγούμενα χρόνια.

Δύο σκέλη 

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ομιλία του πρωθυπουργού θα έχει δύο σκέλη, με το πρώτο να αφορά την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά τα ακραία φαινόμενα που έπληξαν την χώρα, τι συνέβη στο μέτωπο των πυρκαγιών και των πλημμυρών, πως η χώρα αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις και τι κάνει η κυβέρνηση για να στηρίξει πολίτες και επιχειρήσεις που επλήγησαν. Μία αναμφισβήτητα δύσκολη κατάσταση που απαιτεί πολλούς οικονομικούς πόρους για την ανοικοδόμηση του Έβρου και της Θεσσαλίας και πως αυτοί θα εξασφαλιστούν από τον κρατικό προϋπολογισμό και την Ε.Ε. «Κανείς δεν θα μείνει μόνος του» είναι το μήνυμα που θα στείλει ο κ. Μητσοτάκης και θα δεσμευτεί για συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα αποκατάστασης των καταστροφών.

Η φετινή ομιλία θα έχει περισσότερο από ποτέ χαρακτήρα «state of the union», όπως ονομάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δηλαδή το ετήσιο μήνυμα του Προέδρου το οποίο αφορά την τρέχουσα κατάσταση του έθνους και περιλαμβάνει στοιχεία για την οικονομία, τα επιτεύγματα, τις προτεραιότητες και τις νομοθετικές προτάσεις για τον επόμενο έναν χρόνο. Τα τελευταία γεγονότα έχουν καταστήσει προτεραιότητα της κυβέρνησης την περαιτέρω ενίσχυση της πολιτικής προστασίας σε πόρους και ανθρώπινο δυναμικό με αλλαγές στη δομή της. Θα αναβαθμιστεί ο ρόλος της με νέες αρμοδιότητες που θα περιλαμβάνουν και τον έλεγχο, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ενώ θα υπάρχει καλύτερη διασύνδεση με τον στρατό.

Στο κυβερνητικό επιτελείο εκτιμούν ότι για να ανατραπεί το βαρύ κλίμα που έχει διαμορφωθεί στην κοινωνία απαιτείται οι πολίτες να δουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα ότι βελτιώνεται η καθημερινότητα τους. Οι αλλαγές που δρομολογούνται να έχουν αντίκτυπο στην ζωή τους, η οποία θα διευκολύνεται από την σωστή λειτουργία του κράτους, να αισθάνονται πιο ασφαλείς, να έχουν καλύτερες και ποιοτικότερες υπηρεσίες υγείας. Για αυτό ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με συνεργάτες του, θα δώσει έμφαση στην ατζέντα των μεταρρυθμίσεων και «θα παρουσιάσει για πρώτη φορά μέτρα που αντιμετωπίζουν χρόνιες αδυναμίες σε τομείς που βάζουν φρένο σε αυτό που περιέγραψε ο ίδιος στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης πριν 2 μήνες, ως πολυεπίπεδο εκσυγχρονισμό». Όπως έχει γράψει η ΤΡ, περιλαμβάνει τομές στην οικονομία, τη δικαιοσύνη, την υγεία και την παιδεία. «Δεν θα είναι μία γενικόλογη τοποθέτηση», όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, αλλά, «θα περιγράφονται συγκεκριμένες πολιτικές σε κάθε τομέα». Στην οικονομία προτάσσεται η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, στη δικαιοσύνη η επιτάχυνση στην απονομή της και το τέλος της ατιμωρησίας, στην υγεία η αναβάθμιση των νοσοκομείων και τον ΤΕΠ και στην παιδεία η αξιολόγηση και ο εκσυγχρονισμός των δημοσίων δομών.

«Αυτά τα 4 χρόνια, παρά τις κρίσεις έχουμε κάνει πάρα πολλά, αλλά έχουμε ακόμη ένα κράτος, το οποίο παρά τις αλλαγές που έχουμε κάνει, δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες. Άρα πρέπει να αλλάξουμε ακόμη περισσότερα πράγματα. Και να το κάνουμε γρήγορα», αναμένεται να τονίσει ο κ. Μητσοτάκης.

Οι εξαγγελίες 

Στο πεδίο των οικονομικών εξαγγελιών το Μέγαρο Μαξίμου προϊδεάζει για «μικρό καλάθι». Η ανάγκη άμεσης αποκατάστασης των πληγέντων στη Θεσσαλία και η ανασυγκρότηση της περιοχής έχει ανατρέψει σχεδόν ολόκληρο τον σχεδιασμό που υπήρχε. Το ούτως ή άλλως μικρό καλάθι των οικονομικών παροχών συρρικνώνεται ακόμα περισσότερο καθώς, όπως προανήγγειλε ο υπουργός Οικονομικών, δεν θα υπάρξει επέκταση του Market Pass έως το τέλος του έτους, ενώ το επίδομα σε χαμηλοσυνταξιούχους με προσωπική διαφορά θα καταβληθεί τον Ιανουάριο και όχι τον Δεκέμβριο για να μην επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους. Κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν ότι ο πρωθυπουργός δεν αντιμετωπίζει το βήμα της ΔΕΘ «ως μια αφορμή να παρουσιάσει ένα «καλάθι» ή μια ακόμα ευκαιρία για παροχολογία» και θυμίζουν ότι έχει ήδη νομοθετηθεί το 50% του οικονομικού προγράμματος που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αυξήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους και μείωση του αφορολόγητου για οικογένειες με παιδί. «Η βασική αρχή είναι πως με δημοσιονομική υπευθυνότητα και κοινωνική ευαισθησία εξετάζουμε τι πόρους έχουμε και που θα διατεθούν», συμπληρώνουν.

Κυβερνητικό restart 

Το κυβερνητικό restart στη ΔΕΘ δεν συνοδεύεται και από ένα νέο υπουργικό σχήμα. Παρά την έντονη φημολογία όλη την περασμένη εβδομάδα για σημειακές παρεμβάσεις σε χαρτοφυλάκια, με επίκεντρο τον υπουργό Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια, ο πρωθυπουργός αποφάσισε ότι δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος για αλλαγές προσώπων και έβαλε στο συρτάρι του τις σχετικές εισηγήσεις συνεργατών του. Ποτέ στο παρελθόν δεν λειτούργησε εν θερμώ σε ανάλογες περιπτώσεις και το ίδιο αποφάσισε να κάνει και τώρα.

Οι αλλαγές 

Με διαρροή από το Μέγαρο Μαξίμου κόπηκε η συζήτηση για ανασχηματισμό και δόθηκε προσωπική στήριξη στον κ. Κικίλια, ο οποίος παρέμεινε στη θέση του. Η ερμηνεία που δίνουν στελέχη που έχουν γνώση των διεργασιών είναι ότι ο κ. Μητσοτάκης έκρινε πως η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί γρήγορα και αποτελεσματικά μία μεγάλη καταστροφή με πολλαπλές επιπτώσεις και το ανακάτεμα της κυβερνητικής …τράπουλας τη δεδομένη στιγμή θα λειτουργούσε ανασταλτικά αυτή την προσπάθεια. Επίσης, θέλει να δώσει χρόνο στο κυβερνητικό σχήμα να βρει τα πατήματα του, καθώς από την αρχή της θητείας είναι αντιμέτωπο με κρίσεις και δύσκολες καταστάσεις. Επειδή, όμως, η φράση «όλοι κρίνονται και αξιολογούνται καθημερινά» ισχύει στο ακέραιο, αυτό δεν σημαίνει ότι εφόσον επισημανθούν ανεπάρκειες και καθυστερήσεις δεν θα γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές. Υπάρχουν στελέχη που έχουν και μία διαφορετική ανάγνωση. Πιστεύουν ότι μία, δύο ή τρεις αλλαγές προσώπων δεν επαρκούν για να βελτιωθεί αυτομάτως η απόδοση του υπουργικού συμβουλίου. Αλλά, απαιτείται ένας συνολικότερος ανασχεδιασμός και κινήσεις που θα έχουν σημαντικό εύρος προκειμένου να λειτουργήσει καλύτερα και πιο συντονισμένα η κυβέρνηση. Κατά την ίδια εκτίμηση, αυτό απαιτεί χρόνο και σωστή προετοιμασία. Ορόσημο για αυτή την συζήτηση θεωρούνται οι αυτοδιοικητικές εκλογές διότι θα συμπληρώνονται 100 από τις εκλογές και θα υπάρχει καθαρή εικόνα για την ανάγκη ή όχι μιας τέτοιας κίνησης, ενώ αν το εκλογικό αποτέλεσμα σε επίπεδο περιφερειών δεν είναι το επιθυμητό, μπορεί μία αλλαγή του κυβερνητικού σχήματος να απορροφήσει μέρος των κραδασμών και να δοθεί το σήμα της επανεκκίνησης.

Καθοριστική συνάντηση με Ερντογάν

Με στόχο να επιβεβαιωθεί η αλλαγή πορείας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και η αμοιβαία βούληση για διατήρηση του καλού κλίματος θα συναντηθούν την Τετάρτη στη Νέα Υόρκη ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν. Η δεύτερη συνάντηση των δύο ηγετών τους μέσα σε 2,5 μήνες θα είναι καθοριστική για τα επόμενα βήματα που περιλαμβάνουν τον πολιτικό διάλογο, τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και την θετική ατζέντα.

Απαραίτητη προϋπόθεση της Ελλάδας για την προώθηση του διαλόγου είναι η απαρέγκλιτη τήρηση του Διεθνούς Δικαίου, η αποχή από ρητορικά επιθετικά σχήματα και οι προκλήσεις, κάτι που έχει διαμηνύσει προς την Τουρκία και κατά την πρόσφατη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών στην Άγκυρα. Σε αυτό θα συμβάλει η συμφωνία, την οποία αναμένεται να επικυρώσουν οι δύο ηγέτες στη Νέα Υόρκη για επέκταση του μορατόριουμ στο Αιγαίο έως το τέλος του έτους, στα πρότυπα της συμφωνίας Παπούλια – Γιλμάζ του 1987 που αφορά το διάστημα 15 Ιουνίου με 15 Σεπτεμβρίου. Στη συνάντηση θα συμμετέχουν τα ίδια πρόσωπα που ήταν παρόντα στο Βίλνιους, δηλαδή οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν και οι διπλωματικοί σύμβουλοι Μαρία Μπούρα και Τσαγατάι Κιλίτς.

Επί τάπητος θα μπουν τα χρονοδιαγράμματα των επαφών για τον πολιτικό διάλογο που εκκινεί τον Οκτώβριο που περιλαμβάνει πλέον τις κρίσιμες διερευνητικές επαφές, τη θετική ατζέντα, επίσης τον ίδιο μήνα, τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που έχουν περάσει στο υπουργείο Εξωτερικών και θα συζητηθούν το Νοέμβριο, με απώτερο στόχο να πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβρη η συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.

Αυτό που ξεκαθαρίζουν διπλωματικές πηγές είναι πως η μόνη διαφορά με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Κρατούν χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών για την επίλυση του ακανθώδους ζητήματος και εκτιμούν πως η συζήτηση για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών είναι ακόμα πρώιμη. Ο δρόμος που αποδέχεται η ελληνική πλευρά για την επίλυση καταλήγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αλλά θεωρείται δύσκολο να φτάσουμε σύντομα εκεί. Για να συμβεί απαιτείται η Τουρκία να κάνει αρκετά βήματα προς τα εμπρός αναγνωρίζοντας την δικαιοδοσία του, αλλά και την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, κάτι από το οποίο απέχουμε πολύ την δεδομένη στιγμή, όπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές.

Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι η Αθήνα δεν επιθυμεί την επιτάχυνση της προσέγγισης μεταξύ των δύο χωρών, ακόμα και αν δεν μπορούμε άμεσα ή στο προβλέψιμο μέλλον να λύσουμε τη μία βασική μας διαφορά. «Έχουν υπάρξει και άλλοτε στο παρελθόν περίοδοι πολύ καλών σχέσεων με την Τουρκία, όπου το ζήτημα αυτό προφανώς δεν είχε λυθεί αλλά δεν αποτέλεσε εμπόδιο στο να οικοδομήσουμε ένα πλαίσιο καλών σχέσεων και σίγουρα να μην είμαστε σε ένα καθεστώς μόνιμης έντασης», όπως το θέτει ο κ. Μητσοτάκης.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου