By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Ανδρέα Μαζαράκη
Πριν από έναν αιώνα, το 1914, την παραμονή των Χριστουγέννων, κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου στην Ευρώπη (Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος), έγινε ένα κοσμοϊστορικό γεγονός που τάραξε όλα τα Γενικά Επιτελεία.
Αξιωματικοί και στρατιώτες από όλους τους εμπόλεμους Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί, Σκωτσέζοι άφησαν τα όπλα τους, βγήκαν από τα χαρακώματα και γιόρτασαν μαζί τη Γέννηση του Χριστού. Την Θεία Λειτουργία τέλεσε μέσα σε συγκινητική ατμόσφαιρα ένας Σκωτσέζος καθολικός ιερέας που υπηρετούσε στο μέτωπο. Το ελπιδοφόρο αυτό γεγονός, μέσα στην κακουργία της ευρωπαϊκής αλληλοεξόντωσης, υπήρξε τόσο σοκαριστικό για τις στρατιωτικές ηγεσίες, ώστε συσκέψεις επί συσκέψεων έγιναν αμέσως και πάρθηκαν αποφάσεις για να μην επαναληφθεί ξανά μία τέτοια μαζική απειθαρχία. Όλες οι μονάδες που πήραν μέρος σ’ αυτήν την «αδελφοποίηση» μετατέθηκαν αμέσως σε άλλες θέσεις, οι αξιωματικοί τιμωρήθηκαν και ελεύθεροι σκοπευτές διατάχθηκαν να πυροβολούν τους στρατιώτες, εάν υποπτεύονταν ότι κινούνταν προς την άλλη πλευρά με φιλική διάθεση.
Τι μας λέει αυτό; Ότι η Ευρώπη παρά τα αλλεπάλληλα μακελειά στα οποία πρωτοστάτησε, είχε ακόμα πνευματικές και ηθικές αξίες ζωντανές και οι Ευρωπαίοι πολίτες μπορούσαν να καταλαβαίνουν ότι ο πραγματικός εχθρός δεν ήταν ο «άλλος» στρατιώτης απέναντί τους, αλλά η ολιγαρχία των εκμεταλλευτών και των μιλιταριστών που κρυβόταν πίσω από όλες τις στολές και οδηγούσε μία ολόκληρη ήπειρο στον όλεθρο. Σήμερα, εκατόν δέκα χρόνια μετά, η Ευρώπη, και κατ’ επέκταση όλος ο δυτικός κόσμος, δείχνει να έχει χάσει αυτά τα αντανακλαστικά, ευρισκόμενη σε βαθιά αξιακή παρακμή. Φέτος, η Βηθλεέμ στο μέσον της εμπόλεμης ζώνης ήταν ζοφερή και ήσυχη. Στην πόλη της γέννησης του Ιησού δεν υπήρχε χριστουγεννιάτικο δέντρο ούτε και γιορτινά φώτα ή προσκυνητές.
Μετά από δύο χρόνια πολέμου στην Ουκρανία, με 1 εκατομμύριο περίπου νεκρούς και τραυματίες και τρεις μήνες σφαγής των αμάχων στη Γάζα, με χιλιάδες νεκρά και ακρωτηριασμένα παιδιά, δεν έχει εκφρασθεί ακόμα ένα μεγάλο φιλειρηνικό κίνημα ενάντια στην επεκτατική παραφροσύνη του ΝΑΤΟ, του Ισραήλ και των συμμάχων τους, που απειλούν με έναν Αρμαγεδδώνα όλη την ανθρωπότητα. Εγκλήματα πολέμου και παραβιάσεις των νόμων ή των ηθικών κανόνων του πολέμου συμβαίνουν καθημερινά μπροστά στα έκπληκτα μάτια της ανθρωπότητας. Όμως, την ίδια ώρα που συντετριμμένοι πολίτες στην Παλαιστίνη κουβαλούν μέσα σε μαύρες σακούλες τα διαμελισμένα σώματα συγγενών ή των παιδιών τους, στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. βλέπουμε απαθείς μπροστά στα γεγονότα αγοραστές να κουβαλούν σε γυαλιστερές σακούλες πολυκαταστημάτων καταναλωτικά δώρα.
Όλο αυτό το σκηνικό μάς θυμίζει αυτό που έχε πει ο Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας Μισέλ Ονφρέ στο περιοδικό Valeurs Actuelles, το 2019: «Οι ολοκληρωτισμοί του χτες ήταν κρανοφόροι, ένοπλοι, αρβηλοφόροι, άρα ορατοί, ευκόλως ταυτοποιήσιμοι. Οι σημερινοί είναι ύπουλοι. Επωφελούνται από την εθελοδουλία που επιτρέπουν οι διασυνδεδεμένες συσκευές, με πρώτο το κινητό τηλέφωνο. Η πραγματική εξουσία παραμένει αόρατη, αλλά και οι μηχανισμοί αυτής της εξουσίας είναι αόρατοι». Αυτή η αόρατη δικτατορία στον δυτικό κόσμο, που «δεν πολτοποιεί το σώμα αλλά την ψυχή», μέσα από τον πρωτογονισμό του πνεύματος και του λόγου είναι αυτή, η οποία εμποδίζει τους ανθρώπους να δουν τη συνεχιζόμενη μαζική σφαγή που τελείται μπροστά στα ίδια τους τα μάτια. Η «μααστριχτική» αυτή ακραία νεοφιλελεύθερη Ιδεολογία των ελίτ του Νταβός, που έχει κάνει τον εγκέφαλο «ατροφικό μυ», όπως λέει ο Ονφρέ, είναι η αιτία για το Τέλος της νεωτερικής Δύσης και την απειλή ενός δυστοπικού μέλλοντος που έρχεται.
Ο «προφήτης» Ντοστογιέφσκι
Από τα τέλη του 19ου αιώνα, ο μεγάλος Ρώσος διανοητής Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, ο οποίος δικαίως ονομάστηκε προφήτης της σύγχρονης εποχής, είχε προβλέψει ότι ο δυτικός κόσμος, αφού πέτυχε τον «θάνατο του Θεού», θα έπεφτε σταδιακά σε πλήρη αταξία και τελικά στον ολοκληρωτισμό. Με μια ανεπανάληπτου βάθος διόραση είδε ότι η πολιτιστική, πολιτική και οικονομική αταξία έχουν την κύρια πηγή τους σε μια κρίση του πνεύματος. Ο Ντοστογιέφσκι ήταν βαθιά ευαίσθητος απέναντι στη βύθιση του κόσμου στην απόλυτη υλιστική θεώρηση και εφιστούσε την προσοχή στην πνευματική διαφθορά της άρχουσας τάξης. Η εγκατάλειψη της πνευματικότητας για τη λατρεία του «εγώ» από τις κοινωνίες στη Δύση, έλεγε, θα τις κάνει να χειραγωγηθούν από χρηματιζόμενους παράγοντες και τους τεχνοκράτες τους.
Με αυτές τις κατευθύνσεις οδηγηθήκαμε στη σημερινή κυρίαρχη ιδεολογία της «τεχνολογικής βούλησης», κατά τον Ονφρέ, που θέλει να αντικαταστήσει οποιαδήποτε φυσική νομοτέλεια. Η απόρριψη της φύσης είναι ένα από τα κεντρικά δόγματα του σχεδίου για τον «Μετάνθρωπο», υποστηρίζει ο Ονφρέ, που αποτελεί το γενικό σχέδιο του καπιταλισμού της ψηφιακής εποχής. Η ελίτ του χρήματος, με την ψηφιοποίηση της ζωής και τον έλεγχο της τεχνητής νοημοσύνης, επιδιώκει να μετατρέψει τα πάντα σε εμπόρευμα: υλικά και άυλα αγαθά. Η καταστροφή της φύσης που επιχειρείται (όπως, για παράδειγμα, η προπαγάνδα για την παραδοχή πολλών «φύλων») εντάσσεται στην ατζέντα του Μετανθρωπισμού. Ενός νέου ευγονικού ολοκληρωτισμού που θα επιβληθεί μέσα από τη συνολική εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης κοινωνίας.
Ο Μισέλ Ονφρέ, στο πολυσέλιδο φιλοσοφικό πόνημά του με τίτλο Anima (Editions Albin Michel, Ιη έκδοση: 5 Απριλίου 2023), που το έχει γράψει ως ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, εξετάζει την πορεία της ανθρωπότητας από τις απαρχές της προϊστορίας μέχρι τον μετάνθρωπο. Περιγράφει την ανθρώπινη Οδύσσεια από τους πρώτους ανθρώπους, που ανακαλύπτουν τους κύκλους της φύσης, στους τελευταίους, εμάς, που οραματιζόμαστε τη μετα-ανθρώπινη ζωή έξω από τη ζωή στη Γη. «Από την άυλη ψυχή μέχρι την ψηφιακή ψυχή, όλα συγκλίνουν προς τη δυνατότητα μιας μετα-ανθρώπινης εγκαινίασης του απάνθρωπου. Αυτή η λεωφόρος αποτελεί ήδη το σύγχρονο παρόν μας», επισημαίνει ο Ονφρέ, συγγραφέας περισσότερων των εκατό βιβλίων, τα οποία έχουν μεταφρασθεί σε 25 χώρες.
Από τον Μουσολίνι στον αιώνα του Μασκ
Μέσα στο πλανητικό ψηφιακό σουπερμάρκετ του 21ου αιώνα, ο Γάλλος συγγραφέας ξεχωρίζει την προσωπικότητα του Έλον Μασκ, στις δραστηριότητες του οποίου βλέπει μία ιδιαίτερα ανησυχητική πτυχή σε σχέση με τον μετανθρωπισμό. Ο Μασκ ορίζει την ψυχή σαν ένα ψηφιακό ίχνος που αφήνει ένας άνθρωπος, ένα USB, που μπορεί να μεταφερθεί από τον εγκέφαλο ενός ανθρώπου σ’ έναν άλλον. Αν το σχέδιο του Μασκ είναι να τοποθετήσει ένα μικροτσίπ στα κεφάλια των ανθρώπων, δίνοντάς τους μια μετανθρωπική ταυτότητα, υποσχόμενος τη μεταθανάτια επιβίωση, ποιος θα μπορέσει να αντιταχθεί σ’ αυτό; Πρόκειται για ένα παρανοϊκό σχέδιο νιτσεϊκού υπερανθρώπου, από το οποίο μόνον ένας Μεσσίας μπορεί να μας λυτρώσει, αλλά δεν έρχεται, διότι έχουμε σκοτώσει τον Θεό, λέει ο άθεος κατά τα άλλα, Ονφρέ.
Ο Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη, κατά τις εκτιμήσεις του Forbes, με περιουσία πάνω από 250 δισεκατομμύρια, προβάλλεται πλέον ως ο κορυφαίος σκηνοθέτης του μέλλοντός μας. Καθώς ο Έλον Μασκ ξεκινούσε τη σταυροφορία του για την αγορά του Twitter, εκατομμύρια άνθρωποι χαίρονταν και συσπειρώνονταν πίσω από το πολιτικό του όραμα, ενώ μέσα ενημέρωσης όπως το Politico περιέγραφαν την ατζέντα του Μασκ ως «φουτουριστική», αναφερόμενοι στο συγκεκριμένο κίνημα από την ιστορία του 20ου αιώνα. Ο φουτουρισμός ήταν ένα πνευματικό, καλλιτεχνικό και κοινωνικό κίνημα στις αρχές του 20ού αιώνα που ιδρύθηκε το 1909 από τον Ιταλό ποιητή Φίλιππο Τομάσο Μαρινέττι. Οι φουτουριστές εξυμνούσαν την τεχνολογία και απεχθάνονταν τα πολιτικά και καλλιτεχνικά κινήματα που είχαν τις ρίζες τους στην ιστορική παράδοση.
Χρησιμοποιούσαν μία αισθητική που ένας κάτοικος των αρχών του 21ου αιώνα θα μπορούσε να συνδέσει με το είδος της επιστημονικής φαντασίας: γεμάτη μηχανήματα, βιομηχανία και πίστη στις υποσχέσεις της τεχνολογίας. οι φουτουριστές ενθάρρυναν τη νεότητα, τη σωματική ζωτικότητα, τη βία και την ταχύτητα. Επιπλέον, απέρριπταν επίσης αυτό που αντιλαμβάνονταν ως την ασημαντότητα και την παρακμή της πολιτικής και της τέχνης από ιδέες βασισμένες στην αρχαιότητα, την αναγεννησιακή εποχή ή σε άλλα ιστορικά προηγούμενα. Υπάρχει κάτι και στους σημερινούς μεγιστάνες της Silicon Valley που εμπνέει τη λέξη «φουτουρισμός», καθώς υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ τους, Ιδίως ο θαυμασμός για την τεχνολογική πρόοδο και η πίστη σε ένα λαμπρό μέλλον για το ανθρώπινο είδος.
Όταν ο φασίστας ηγέτης Μπενίτο Μουσολίνι επικράτησε στην Ιταλία, πολλοί φουτουριστές συντάχθηκαν μ’ αυτόν. Σήμερα, άνθρωποι σαν τον Μασκ είναι πιο δυσοίωνοι από τους φουτουριστές, επειδή έχουν άφθονο δικό τους χρήμα, ώστε να προωθήσουν τα σχέδιά τους για τον κόσμο και δεν χρειάζονται πολιτικούς ηγέτες για να θέσουν σε εφαρμογή τα οράματά τους. Αυτή είναι μια τεράστια αντίθεση με εκείνους τους φουτουριστές των αρχών του 20ου αιώνα και είναι πολύ πιο επικίνδυνοι, όπως παρατηρεί η Αμερικανίδα κοινωνιολόγος Μέιμπελ Μπεριόζιν.
Ο Έλον Μασκ, αυτός ο ιδιόρρυθμος Νοτιοαφρικανός με καναδική υπηκοότητα, Αμερικάνος οραματιστής-επιχειρηματίας έχει την SpaceX, μια αεροδιαστημική εταιρεία που εκτοξεύει πυραύλους σε τροχιά στο διάστημα, την Tesla, που πρωτοστατεί στην τεχνολογία των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και προχώρησε πρόσφατα στην επεισοδιακή αγορά του Twitter Χ. Αλλά τα φουτουριστικά παιχνίδια του δεν τελειώνουν εδώ. Διαθέτει στο φουτουριστικό οπλοστάσιό του δύο ακόμα υπερόπλα: τη Neuralink, που επενδύει στη νευροτεχνολογία με στόχο την εμφύτευση τσιπ στον ανθρώπινο εγκέφαλο, καθώς και την Open ΑΙ στον τομέα των εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης. Δύο εταιρικοί κολοσσοί με απίστευτες προοπτικές κερδοφορίας.
