Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Στο φως, όλοι διαβεβαιώνουν ότι η συζήτηση για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας είναι… κάπως πρώιμη και πως θα ξεκινήσει στο λυκαυγές του νέου έτους. Στο ημίφως, τα τηλέφωνα έχουν πάρει φωτιά.
«Αν όχι τώρα, πότε; Αν όχι εμείς, ποιοι; Αν όχι εδώ, πού;». Τα παλιά συνθήματα επανέρχονται στην ατζέντα της αντιπολίτευσης η οποία υπό κανονικές συνθήκες θα δει εθνικές κάλπες ξανά το 2027, ενώ τώρα πιστεύει (τουλάχιστον ορισμένοι), πως έχει την ευκαιρία, να προκαλέσει εξελίξεις και να συμμετάσχει στην επόμενη μέρα, έστω και αν την… προηγούμενη, δηλαδή στις εκλογές του 2023, οι πολίτες απέρριψαν ξεκάθαρα την απλή αναλογική και κατά συνέπεια τον σχηματισμό «πολυπρισματικών» κυβερνητικών σχημάτων.
Η Συνταγματική Αναθεώρηση τον Νοέμβριο του 2019 με την αλλαγή του αρ. 32 όσον αφορά στη διαδικασία ανάδειξης του ΠτΔ, προκειμένου να λειτουργεί απρόσκοπτα η εκάστοτε κυβέρνηση και να αποφεύγονται ενδεχόμενες ανωμαλίες ως αυτές που συνέβησαν στο λυκαυγές του 1990 και τον Δεκέμβριο του 2014, θεωρείται πλέον «πεδίο λαμπρό» για όσους αμφισβητούν την κυβερνητική πορεία.
Ανακατατάξεις
Ένας επιπλέον παράγων είναι η κοινοβουλευτική κατανομή των εδρών η οποία μεταβάλλεται συνεχώς. Μετά και τις ανεξαρτητοποιήσεις των 4 προερχόμενων από τον ΣΥΡΙΖΑ βουλευτών Ραλλίας Χρηστίδου, Κυριακής Μάλαμα, Πέτρου Παππά και Αλέκου Αυλωνίτη, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ «μοιράζονται τη δεύτερη θέση (σσ αξιωματική αντιπολίτευση παραμένει ο ΣΥΡΙΖΑ) με 31 βουλευτές έκαστος, ακολουθεί το ΚΚΕ με 21, η Ελληνική Λύση με 11, ομοίως με 11 η Νέα Αριστερά, η Νίκη με 10, η Πλεύση Ελευθερίας με 6, οι Σπαρτιάτες με 5 ενώ οι ανεξάρτητοι βουλευτές ανέρχονται στους 18. Αντίστοιχο κύμα αποχωρήσεων -ανεξαρτητοποιήσεων – διαγραφών έχει παρατηρηθεί κι άλλες φορές τα τελευταία χρόνια.
Για παράδειγμα, την περίοδο 2018-2019 κατά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών ή πιο πριν το 2013, όταν μάλιστα 11 αποσχισθέντες είχαν σχηματίσει και κοινοβουλευτική ομάδα υπό την επωνυμία «Ανεξάρτητοι Δημοκρατικοί Βουλευτές», και ακόμη παραπίσω την Άνοιξη του 2012 όπου δεκάδες βουλευτές αρνούνταν να υποστηρίξουν το «δεύτερο μνημόνιο» φεύγοντας μαζικά από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΛΑΟΣ.
Διαδικασία
Βάσει του αρ. 32 λοιπόν (παρ. 3 και 4) στην πρώτη ονομαστική ψηφοφορία της ειδικής συνεδρίασης της Βουλής, ο υποψήφιος Πρόεδρος εκλέγεται εφόσον συγκεντρώσει «την πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών» δηλαδή 200. Αν δεν συγκεντρωθεί η πλειοψηφία αυτή η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται σε 5 ημέρες, πάλι με την προϋπόθεση των δύο τρίτων. Σε περίπτωση αποτυχίας και τη δεύτερη φορά, διεξάγεται τρίτη ψηφοφορία ύστερα από πέντε μέρες «οπότε εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου των βουλευτών», δηλαδή 180.
Αν η ψηφοφορία καταστεί πάλι άγονη, διεξάγεται τέταρτη ξανά σε διάστημα πέντε ημερών οπότε Πρόεδρος «εκλέγεται εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών». Εμμέσως, ο συντακτικός νομοθέτης παρέχει την ευχέρεια υπόδειξης άλλου προσώπου πλήρους αποδοχής, ωστόσο αν οι βουλευτές δεν συναινέσουν ούτε την τέταρτη φορά τότε την πέμπτη (σσ επίσης 5 μέρες αργότερα) «η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται και εκλέγεται εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία».
Βέβαια, λόγω της αναμενόμενης πόλωσης που θα προκύψει από τις 5 ψηφοφορίες σε διάστημα λιγότερο του ενός μηνός, το Σύνταγμα ορίζει (αρ. 32 παρ 5) ότι «αν η Βουλή έχει διαλυθεί με οποιονδήποτε τρόπο, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας αναβάλλεται ώσπου να συγκροτηθεί σε σώμα η νέα Βουλή» και μέσα σε 20 ημέρες θα επαναληφθεί η ίδια διαδικασία.
Το κλίμα
Όπως φάνηκε στην πρόσφατη συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής στη συζήτηση για την αναμόρφωση του θεσμού του «Προσωπικού Ιατρού», ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης ούτε αιφνιδιάστηκε με τις «ανακατατάξεις στα έδρανα» τις οποίος μνημόνευσε στον πρόλογο της ομιλίας του, ούτε αιφνιδίασε κανέναν. Δέχτηκε το βιβλίο που του πρόσφερε ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Παππάς λέγοντας «δεν μπορώ να το αρνηθώ αφού είναι δώρο» ωστόσο αποχώρησε όταν ο κ. Παππάς ξεκίνησε την ομιλία του καθώς έχει καταδικαστεί ομόφωνα για κατ΄ εξακολούθηση παράβαση καθήκοντος από το Ειδικό Δικαστήριο (13-0). Ευκόλως γίνεται αντιληπτό ότι η κυβερνητική επιλογή για τον επόμενο ΠτΔ δεν … αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ.
Στο ΠΑΣΟΚ, ο προσφάτως επανεκλεγείς πρόεδρος Νίκος Ανδρουλάκης αρνείται οποιασδήποτε μορφής συζήτηση με τον κ. Μητσοτάκη ή έστω συνεννόηση σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Προ εβδομάδων οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ απέρριψαν έως και τους υπερκομματικούς υποψήφιους για την πλήρωση θέσεων στις ανεξάρτητες αρχές, μόνον σκεπτικό ότι υπεδείχθησαν από την κυβέρνηση. Στο δε, νομοσχέδιο της Υγείας η μόνη τροπολογία που πρότειναν ήταν πιστή αντιγραφή ανάλογης του ΣΥΡΙΖΑ το 2021 περί ένταξης των υγειονομικών στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, καταψηφίζοντας και τη διάταξη για τα δωρεάν απογευματινά χειρουργεία. Ο κ. Ανδρουλάκης δεν έχει συναντηθεί ούτε τυπικά με τον πρωθυπουργό.
Προσθαφαιρέσεις
Με εξαίρεση το ΚΚΕ που μόνο το 1985 υπερψήφισε την επιλογή του Α. Παπανδρέου στο πρόσωπο του Χρ. Σαρτζετάκη κι έκτοτε αποστασιοποιείται έμμεσα ή άμεσα, οι βουλευτές των υπολοίπων κομμάτων, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων, «συζητούν, ακούνε, προβληματίζονται ή απορρίπτουν». Η έως τώρα στάση των επικεφαλής τους δείχνει πάντως ότι δεν θα στηρίξουν κοινό υποψήφιο. Ο Κυριάκος Βελόπουλος (11 βουλευτές ) δηλώνει αντίθετος σε όσα ονόματα ακούγονται.
Ο Αλέξης Χαρίτσης (11 βουλευτές) γνωρίζει ότι δεν έχει άλλη ευκαιρία αφού τον Ιούνιο στις Ευρωεκλογές (τις πρώτες κάλπες που συμμετείχε) η Νέα Αριστερά έλαβε 2,45%.
Ο Δημήτρης Νατσιός (10 βουλευτές) υιοθετεί πιο δυναμική στάση κατεβαίνοντας το τελευταίο δίμηνο στα «πεζοδρόμια» ποτέ στο πλευρό των διαμαρτυρόμενων εκπαιδευτικών και πότε των διεκδικούντων μονιμοποίηση εποχικών πυροσβεστών.
Η Ζωή Κωνσταντοπούλου (6 βουλευτές) ομοίως, συμμετέχει σε ακτιβιστικές ενέργειες επιτιθέμενη κατά πάντων σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις και ο Β. Στίγκας (5 βουλευτές) μπαινοβγαίνει στις αίθουσες των δικαστηρίων αφού οι Σπαρτιάτες αποκλείστηκαν από τις Ευρωεκλογές με το σκεπτικό ότι υποκινούνται από τον έγκλειστο Ηλία Κασιδιάρη αλλά στη Βουλή παραμένουν έως ότου κριθούν και στον επόμενο βαθμό της Δικαιοσύνης.
Υπό αυτές τις συνθήκες 126 τουλάχιστον βουλευτές θα γυρίσουν την πλάτη στον υποδεικνυόμενο από την κυβέρνηση υποψήφιο. Έτσι ούτε ο στόχος των 200 ψήφων επιτυγχάνεται ούτε των 180.
Το ξεκαθάρισμα αναμένεται στην πέμπτη ψηφοφορία, αρκεί να βρεθεί πρόσωπο που θα δεχθεί να ψηφιστεί ως ο επόμενος -κατά το Σύνταγμα- «ρυθμιστής του Πολιτεύματος» ή «εκπρόσωπος διεθνώς του Κράτους», με «σχετική πλειοψηφία» δηλαδή με λιγότερες των 151 ψήφων.
Στουρνάρας, Σακελλαροπούλου
Μία από τις προσωπικότητες που ενδεχομένως μπορούσε να κάμψει την άτεγκτη στάση του ΠΑΣΟΚ είναι ο διοικητής της ΤτΕ, πρώην υπουργός Οικονομικών στη συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, Γ. Στουρνάρας. Ερωτηθείς σχετικά σε προ ημερών συνέντευξη του, απάντησε ότι «η συνταξιοδότηση δεν είναι στο πλάνο μου…» αλλά εφόσον: «υπάρχει η κυρία Σακελλαροπούλου η οποία κατέχει το ανώτατο αξίωμα και κατά την άποψή μου είναι μια πολύ καλή Πρόεδρος» η συζήτηση δεν είναι κομψή.
Τέλος, το σενάριο της επανεκλογής της κ. Σακκελαροπούλου η οποία στις 22 Ιανουαρίου 2020 είχε λάβει 261 ψήφους από τη ΝΔ, τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, δεν έχει αποκλειστεί οριστικά αν και αριθμός βουλευτών της ΝΔ δηλώνει απερίφραστα ότι δεν θα την ξαναψηφίσει.