Τέσσερις Ρώσοι βετεράνοι του πολέμου στην Ουκρανία δημοσίευσαν προσφάτως σύντομα βίντεο στο διαδίκτυο για να διαμαρτυρηθούν για την άθλια μεταχείρισή τους μετά την επιστροφή τους στη ρωσική περιοχή της Τσετσενίας, ύστερα από έξι εβδομάδες στο πεδίο της μάχης.
Ένας ισχυρίστηκε ότι του αρνήθηκαν την υποσχεθείσα πληρωμή σχεδόν 2.000 δολαρίων. Άλλος παραπονέθηκε ότι ένα τοπικό νοσοκομείο αρνήθηκε να αφαιρέσει σκάγια που είχαν σφηνωθεί στο σώμα του.
Οι δημόσιες εκκλήσεις τους για βοήθεια είχαν αποτελέσματα, αλλά όχι το είδος που ήλπιζαν. Αντίθετα, ένας βοηθός του Ραμζάν Καντίροφ, του αυταρχικού ηγεμόνα της Τσετσενίας, τους επέπληξε εκτενώς στην τηλεόραση ως αχάριστους και τους ανάγκασε να ανασκευάσουν. «Πληρώθηκα πολύ περισσότερα από όσα υποσχέθηκαν», είπε ο Νικολάι Λίπα, ο νεαρός Ρώσος που είχε ισχυριστεί ότι τον είχαν εξαπατήσει.
Συνήθως, αυτού του είδους τα παράπονα μπορεί να αγνοηθούν, αλλά η ταχεία επίπληξη υπογραμμίζει πώς οι Ρώσοι αξιωματούχοι θέλουν να εξαλείψουν οποιαδήποτε κριτική σχετικά με τη στρατιωτική θητεία στην Ουκρανία. Χρειάζονται περισσότερους στρατιώτες, απελπισμένα, και ήδη χρησιμοποιούν αυτό που ορισμένοι αναλυτές αποκαλούν «μυστική επιστράτευση» για να φέρουν νέους νεοσύλλεκτους χωρίς να καταφύγουν σε ένα πολιτικά επικίνδυνο εθνικό σχέδιο.
Για να καλύψει το έλλειμμα ανθρώπινου δυναμικού, το Κρεμλίνο βασίζεται σε έναν συνδυασμό εξαθλιωμένων εθνικών μειονοτήτων, Ουκρανών πολιτών από τα κατεχόμενα εδάφη, μισθοφόρων και στρατιωτικοποιημένων μονάδων της Εθνοφρουράς για να συμμετάσχουν στον πόλεμο και υπόσχεται μεγάλα χρηματικά κίνητρα για τους εθελοντές.
«Η Ρωσία έχει πρόβλημα με τη στρατολόγηση και την επιστράτευση», δηλώνει ο Καμίλ Γκαλέεφ, ανεξάρτητος Ρώσος αναλυτής και πρώην συνεργάτης του The Wilson Center στην Ουάσιγκτον. «Γίνεται μια απελπισμένη προσπάθεια να πεισθούν περισσότεροι άνδρες και χρησιμοποιείται κάθε δυνατό μέσο».
Ο αριθμός των νεκρών και των τραυματιών στο πεδίο της μάχης είναι μυστικός και από τις δύο πλευρές. Ο βρετανικός στρατός υπολόγισε πρόσφατα τον αριθμό των νεκρών Ρώσων σε 25.000, με δεκάδες χιλιάδες ακόμη τραυματίες, από μια δύναμη εισβολής 300.000, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων υποστήριξης.
Ωστόσο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εμπόδισε την προσπάθεια επιστράτευσης από την αρχή, είπαν οι ειδικοί, αρνούμενος να βάλει τη Ρωσία σε πολεμική βάση που θα επέτρεπε στον στρατό να αρχίσει να καλεί εφεδρείες. Ως εκ τούτου, το Κρεμλίνο προσπάθησε να προσθέσει τάγματα αντικατάστασης με άλλα μέσα.
Η αποφυγή επιστράτευσης για όλους τους ενήλικες άρρενες επιτρέπει στο Κρεμλίνο να διατηρήσει τη φαντασία ότι ο πόλεμος είναι μια περιορισμένη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ενώ ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο του είδους της δημόσιας αντίδρασης που πυροδότησε το τέλος των προηγούμενων ρωσικών στρατιωτικών καταστροφών, όπως αυτή. στο Αφγανιστάν και στον πρώτο πόλεμο της Τσετσενίας.
Πολλοί αναλυτές έχουν εγείρει αμφιβολίες για το πόσο καιρό η Ρωσία μπορεί να διατηρήσει την επίθεσή της στην Ουκρανία χωρίς γενική κινητοποίηση. Ο Ίγκορ Γκόρκιν, στρατιωτικός αναλυτής και συχνά επικριτής της στρατηγικής της Ουκρανίας, έχει πει ότι η Ρωσία δεν μπορεί να κατακτήσει ολόκληρη τη χώρα χωρίς αυτήν.
Όμως το Κρεμλίνο φαίνεται αποφασισμένο να αποφύγει ένα τόσο δραστικό βήμα. Αντίθετα, τα γραφεία επιστράτευσης έχουν καταφύγει στο να καλούν επανειλημμένα εφέδρους για να προσφέρουν κίνητρα σε μετρητά για σύντομες αποστολές. Οι ηλεκτρονικές αγγελίες που τοποθετούνται από τα περιφερειακά γραφεία στρατολόγησης του υπουργείου Άμυνας ξεχειλίζουν επίσης από χιλιάδες αναρτήσεις για όσους έχουν στρατιωτικές ειδικότητες. Οι πρόσφατες καταχωρίσεις σε παγκόσμιες τοποθεσίες εργασίας όπως το Head Hunter περιελάμβαναν μονάδες που αναζητούσαν μηχανικούς μάχης, οποιονδήποτε μπορούσε να χειριστεί έναν εκτοξευτή χειροβομβίδων και ακόμη και τον διοικητή μιας μοίρας αλεξιπτωτιστών.
Οι μισθοί που προσφέρονται σε ορισμένους εθελοντές, οι οποίοι μπορεί να κυμαίνονται μεταξύ 2.000 και 6.000 δολαρίων το μήνα, είναι πολύ υψηλότεροι από τον μέσο μηνιαίο μισθό στη Ρωσία των 700 δολαρίων περίπου. Τα προπολεμικά συμβόλαια για ιδιώτες μερικές φορές ήταν τόσο ασήμαντα όσο περίπου 200 δολάρια το μήνα.
Ο ενθουσιασμός για τον πόλεμο εμπνέει ορισμένους εθελοντές, σημείωσαν ειδικοί, ενώ οι εργαζόμενοι σε βιομηχανικές περιοχές που πλήττονται από το κλείσιμο εργοστασίων λόγω κυρώσεων μπορεί επίσης να βρουν τα χρήματα ελκυστικά.
«Κυρίως, φυσικά, είναι ένας τρόπος να κερδίζεις χρήματα», είπε ο Σεργκέι Κριβένκο, διευθυντής της ρωσικής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων Citizen Army Law. Πολλοί, ειδικά οι ηλικιωμένοι εθελοντές, έχουν σημαντικά χρέη, σύμφωνα με άλλους. Ένας νόμος του Μαΐου κατάργησε το όριο ηλικίας των 40 ετών για τους συμβασιούχους στρατιώτες.
Τέτοιες αποσπασματικές προσπάθειες συντηρούν τον πόλεμο, αλλά δεν αντιμετωπίζουν το θεμελιώδες έλλειμμα ανθρώπινου δυναμικού, είπαν οι αναλυτές. Ενώ η Ουκρανία αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα, ό,τι της λείπει από επαγγελματίες στρατιώτες το αντισταθμίζει με ενθουσιώδεις εθελοντές, είπαν.
Οι διαδικτυακές ρωσικές διαφημίσεις αποφεύγουν να αναφέρουν την Ουκρανία και οι βραχυπρόθεσμες προσφορές, συχνά τριών μηνών, έχουν σκοπό να μειώσουν τους κινδύνους να μην επιστρέψεις ποτέ στο σπίτι.
Στη μάχη για το Λουχάνσκ και το Ντόνετσκ στην περιοχή Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, ο ρωσικός στρατός έχει καταργήσει προνόμια όπως τα μπόνους μετρητών. Εκεί η στράτευση είναι υποχρεωτική για άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 65 ετών σε περιοχές υπό ρωσικό έλεγχο και οι μαχητές πρώτης γραμμής είναι κυρίως ντόπιοι στρατεύσιμοι. Δεδομένου ότι είναι Ουκρανοί πολίτες, οι χιλιάδες νεκροί και τραυματίες έχουν ελάχιστο αντίκτυπο στη Ρωσία, επομένως το Κρεμλίνο είναι ιδιαίτερα καπηλευτικό σχετικά με τις απώλειές τους, λένε οι ειδικοί.
Μερικοί έχουν επιστρατευθεί κατευθείαν από τους δρόμους και έχουν σταλεί στα χαρακώματα με λίγη ή καθόλου εκπαίδευση και απηρχαιωμένα όπλα, είπαν στρατιωτικοί αναλυτές και συγγενείς. «Είναι το αποικιακό μοντέλο των ντόπιων που χρησιμοποιούνται ως τροφή για κανόνια», είπε ο κ. Γκαλέεφ.