By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Πριν από λίγες μέρες συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την “εκλογή εις Επίσκοπον” του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου. Ήταν 18 Δεκεμβρίου 1973, όταν η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου εξέλεγε τον 33χρονο, τότε, Αρχιμανδρίτη Βαρθολομαίο Αρχοντώνη σε Μητροπολίτη Φιλαδελφείας, με τη χειροτονία του να γίνεται ανήμερα τα Χριστούγεννα του ιδίου έτους από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο. Μια προσωπικότητα από την οποία διδάχτηκε πολλά.
Δύο μήνες πριν, στις 22 Οκτωβρίου, συμπληρώθηκαν 32 χρόνια από τότε που ο κ.Βαρθολομαίος αναδείχτηκε ηγέτης της παγκόσμιας ορθόδοξης κοινότητας σε μια περίοδο αναταραχής, λόγω της κατάρρευσης των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Και κυρίως, σε μια περίοδο όπου η ορθόδοξη κοινότητα της Πόλης ζούσε την απόλυτη περίοδο της παρακμής. Ο κ.Βαρθολομαίος από της εκλογής του στο Θρόνο της μητρόπολης Φιλαδέλφειας ξεχώρισε για την ευρυμάθειά του, τις αρχές του και το πάθος του για την Εκκλησία.
Από την Ίμβρο στο Φανάρι
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, κατά κόσμον Δημήτριος, γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου 1940 στους Αγίους Θεοδώρους της Ίμβρου. Γονείς του ήταν ο Χρήστος και η Μερόπη Αρχοντώνη. Αφού ολοκλήρωσε την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο δημοτικό σχολείο των Αγίων Θεοδώρων, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη για να φοιτήσει στο Ζωγράφειο Γυμνάσιο-Λύκειο. Στη συνέχεια, ξεκίνησε τις πανεπιστημιακές του σπουδές, φοιτώντας κατά σειρά στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, στο Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών του Γρηγοριανού Πανεπιστημίου της Ρώμης, στο Οικουμενικό Ινστιτούτο του Bossey (Ελβετία) και στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο, καταθέτοντας διατριβή η οποία είχε τον τίτλο «Περί την κωδικοποίηση των ιερών κανόνων και των κανονικών Διατάξεων εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία»
Χειροτονήθηκε διάκονος το 1961,όπου έλαβε και το όνομα Βαρθολομαίος και οχτώ χρόνια αργότερα, το 1969, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Μετά από τέσσερα χρόνια ακολούθησε και η χειροτονία του σε μητροπολίτη Φιλαδελφείας, τα Χριστούγεννα του 1973.
Τον Ιανουάριο του 1990 εξελέγη Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος, όπου διαδέχτηκε τον μακαριστό Μελίτωνα, επίσης ξεχωριστή προσωπικότητα. Η Χαλκηδόνα ήταν ο τελευταίος σταθμός πριν την ανάρρησή του στον πατριαρχικό Θρόνο.
Στις 22 Οκτωβρίου 1991 εξελέγη ως ο «270ος διάδοχος του Αποστόλου Ανδρέου, Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης».
Οι παρεμβάσεις που άλλαξαν τη σύγχρονη ιστορία στο Φανάρι
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τις παρεμβάσεις και τις κινήσεις του συνέβαλε τα μέγιστα στην εξάπλωση των Ορθοδόξων Εκκλησιών σχεδόν σε όλον τον πλανήτη, όντας ο πνευματικός ποιμένας για περισσότερους από 300 εκατομμύρια Ορθοδόξους. Παράλληλα, αφιέρωσε πάρα πολύ χρόνο στις προσπάθειες για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Πρωταγωνίστησε στην αναστήλωση πολλών ναών και μοναστηριών σε όλη την Τουρκία. Ξεχωριστή επιτυχία για τον ίδιο, αλλά και τους ανά τον κόσμο Ορθοδόξους, ήταν η επαναλειτουργία της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα.
Εκτός αυτών, από την πρώτη στιγμή ο Οικουμενικός Πατριάρχης ανέδειξε με τις παρεμβάσεις του στην κοινή γνώμη, το ζήτημα για την προστασία του περιβάλλοντος και για τον λόγο αυτό ονομάστηκε “Πράσινος Πατριάρχης”. Διοργάνωσε σειρά συνεδρίων για οικοσυστήματα που δοκιμάζονται από την Μαύρη Θάλασσα έως τον Αμαζόνιο, και από τον Βόρειο Πόλο έως το Αιγαίο, αλλά ακόμα και σε συνέδρια που αφορούν σε πιο μικρά οικοσυστήματα, όπως του Σαρωνικού, με τη λογική ότι ένα μικροκλίμα επηρεάζει τους ανθρώπους. Παράλληλα, έχει κάνει παρεμβάσεις σε διεθνή φόρα με πρωταρχικό ζήτημα τον σεβασμό στην δημιουργία του Θεού, μέρος της οποίας είναι το περιβάλλον, στο οποίο ο άνθρωπος δεν είναι κυρίαρχος, αλλά άμεσα εξαρτώμενος από το φυσικό του περιβάλλον. Το μήνυμα είναι «προστατεύστε τη δημιουργία του Θεού». Δεν μπορεί ο άνθρωπος χωρίς τη φύση “την οποία πρέπει να τη σεβόμαστε και να προστατεύουμε”, συνηθίζει να λέει σε κάθε συνάντηση με παράγοντες της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής.
Παράλληλα, ανέδειξε σε όλα τα επίπεδα τον διάλογο μεταξύ διαφόρων λαών, διαφορετικών θρησκειών, και κυρίως μεταξύ καθολικών και Ορθοδόξων. Ο Διάλογος είναι “το βασικό μέσο για την επίτευξη ειρηνικής συνύπαρξης ανθρώπων”, υποστηρίζει σε κάθε ευκαιρία απευθυνόμενος, κυρίως , στους φανατικούς που τον επικρίνουν για τις σχέσεις του με τον Πάπα.
Σε Διορθόδοξο επίπεδο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης συγκάλεσε πολλές συνάξεις και συναντήσεις προκαθημένων με αποκορύφωμα την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Κρήτη το 2016. Πρόκειται για μία Σύνοδο η οποία αποτέλεσε και την αφορμή για την πρώτη μεγάλη ρήξη με τη ρωσική Εκκλησία, η οποία από τότε ήθελε να αυξήσει την επιρροή της σε βάρος του Πατριαρχείου και η οποία απείχε από τη Σύνοδο της Κρήτης.
Ήταν ο Πατριάρχης ο οποίος προχώρησε τον διάλογο σε διαχριστιανικό επίπεδο στο πλαίσιο των επίσημων συζητήσεων με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αλλά και διμερών επαφών με άλλες χριστιανικές Εκκλησίες και ομολογίες. Ο κ.Βαρθολομαίος εργάστηκε συστηματικά για την προσέγγιση και τη συνεργασία των Χριστιανών πάνω σε ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η κοινωνία και το περιβάλλον.
Ταξίδεψε στις περισσότερες χώρες του κόσμου και παράλληλα συναντήθηκε με το σύνολο των προκαθημένων άλλων Εκκλησιών, οι οποίοι με χαρά επισκέπτονται το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Είναι η περίοδος κατά την οποία, πέραν των εκκλησιαστικών ηγετών, στο Φανάρι φτάνουν δεκάδες πολιτικοί ηγέτες από τις μεγαλύτερες χώρες του κόσμου, ενώ συναντώνται μαζί του παράγοντες της τέχνης και του αθλητισμού.
Μία από την πιο σημαντική στιγμή της πατριαρχίας του ήταν η εκχώρηση του Τόμου Αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας. Ήταν η απόφαση η οποία ανέτρεψε τα δεδομένα στο εσωτερικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας, με το σχίσμα να είναι πιο κοντά από ποτέ, με ευθύνη του Πατριάρχη Μόσχας κ.Κύριλλου, ο οποίος την τελευταία δεκαετία έχει προχωρήσει σε ενέργειες οι οποίες στηρίζονται στη λογική της “Τρίτης Ρώμης”, με αιχμή τις Σλαβόφωνες Εκκλησίες. Οι βασικοί σύμμαχοι του κ.Βαρθολομαίου στην κόντρα του με τη Μόσχα είναι οι Εκκλησίες της Ελλάδος και της Κύπρου, καθώς και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Οι υπόλοιπες Εκκλησίες δεν έχουν αποφασίσει ακόμη επιτείνοντας την αγωνία για την επόμενη μέρα .
Πέραν της Ουκρανίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος χορήγησε Αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της Τσεχίας και της Σλοβακίας το 1998 και προχώρησε στην ανασυγκρότηση της Εκκλησίας της Αλβανίας το 1992. Επίσης, μερίμνησε για την ενίσχυση των Επαρχιών του Θρόνου σε όλο τον κόσμο δημιουργώντας νέες Μητροπόλεις , όπως Χονγκ Κονγκ, Μεξικό, Αργεντινή, Καναδά. Ειδικό ενδιαφέρον έδειξε για την Αρχιεπισκοπή Αμερικής, όπου στη θέση του αρχιεπισκόπου τοποθέτησε τον μητροπολίτη Ελπιδοφόρο, έναν ιεράρχη που ήταν πάντα στο πλευρό του, με στόχο την αναζωογόνηση μιας περιφέρειας με ιδιαίτερη σημασία για τον απόδημο Ελληνισμό.
Οι σχέσεις του με την Αθήνα
Παρά τις καλές σχέσεις, σήμερα, του Βαρθολομαίου με την ελλαδική Εκκλησία, κατά το παρελθόν είχε συγκρουστεί για το θέμα της δικαιοδοσίας στις Νέες Χώρες (οι περιοχές που ελευθερώθηκαν μετά το 1912). Η κρίση η οποία κορυφώθηκε επί αρχιεπισκοπίας του μακαριστού Χριστόδουλου, στην ουσία έληξε τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά την προσπάθεια “επέλασης των Ρώσων”. Και δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού η Ελλάδα, κατά κύριο λόγο, ήταν η Εκκλησία η οποία στήριξε το Φανάρι στις σχέσεις της με τη Σερβία, τα Ιεροσόλυμα και τα Σκόπια, οι οποίες δοκιμάζονται λόγω του ρωσικού παράγοντα. Η στήριξη της ελλαδικής Εκκλησίας έχει λειτουργήσει ως ασπίδα για το Φανάρι και πλέον γίνεται λόγος για μια χρυσή περίοδο συνεργασίας σε μια ιδιαιτέρως ταραγμένη εποχή.
