By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Πιο συγκεκριμένα, το Καθεστώς Ενισχύσεων «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» που καλύπτει χωρικά την περιοχή της Μεγαλόπολης και ειδικότερα τους Δήμους Μεγαλόπολης, Τρίπολης, Γορτυνίας και Οιχαλίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου, είναι Προϋπολογισμού 114 εκατ. ευρώ.
Το κίνητρο της επιχορήγησης και της επιδότησης του κόστους δημιουργούμενης απασχόλησης ορίζεται στα ανώτατα όρια (100%) του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων για τον Δήμο Μεγαλόπολης και στο 90% στους Δήμους Τρίπολης, Οιχαλίας και Γορτυνίας.
Στόχος της εφαρμογής του Καθεστώτος «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» του Αναπτυξιακού Νόμου, είναι να δοθεί στις περιοχές που επηρεάζονται από την απολιγνιτοποίηση, η δυνατότητα να αντιμετωπίσουν με αναπτυξιακά δίκαιο τρόπο τις κοινωνικές, εργασιακές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μετάβασης της Χώρας μας σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία και μια πιο ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη.
Δ. Πτωχός: “Βασική προτεραιότητα η αξιοποίηση των πόρων”
Χαρακτηριστικά ο νέος περιφερειάρχης Πελοποννήσου, κ. Δημήτρης Πτωχός, δήλωσε σχετικά: “Ο σχεδιασμός και τα χρονοδιαγράμματα των έργων που αφορούν το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς και η στρατηγική αξιοποίησης των πόρων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αποτελούν βασική προτεραιότητα στη δουλειά που κάνουμε στην Περιφέρεια Πελοποννήσου”. Μάλιστα, πρόσφατα συναντήθηκε με τον Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκο Παπαθανάση και συζήτησαν όλα αυτά. Ο κ. Πτωχός παρουσίασε τους κύριους πυλώνες του αναπτυξιακού του σχεδίου για τη χρονική περίοδο 2024 έως 2028, αλλά και συγκεκριμένα έργα σε όλες τις περιφερειακές ενότητες.
Για του λόγου το αληθές, ο Περιφερειάρχης Δημήτρης Πτωχός στην πρόσφατη συνεδρίαση του περιφερειακού Συμβουλίου απέδειξε ότι γνωρίζει την τεχνοκρατική και οικονομική πλευρά του θέματος και για την πολιτική διαχείριση των εν δυνάμει επενδύσεων σε ΑΠΕ (ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά κ.α), καθώς η περιφερειακή αρχή έδειξε ότι προτίθεται να γνωμοδοτεί ανοιχτά για όλες τις ΜΠΕ και ότι δεν θέλει να τις κρατά στο συρτάρι με στόχο να υπάρχει θετική γνωμοδότηση λόγω «άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας» που ορίζει ο νόμος.
Π. Καλλίρης: “Ξεκινά η υλοποίηση των μεγάλων επενδύσεων”
Ο διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΥΔΑΜ) κ. Πελοπίδας Καλλίρης εκτιμά πως «στις αρχές του 2024 θα εκκινήσει η υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων που θα συνδράμουν στον μετασχηματισμό των λιγνιτικών περιοχών και θα φέρουν νέες θέσεις εργασίας».
Βασικό εργαλείο για την υλοποίηση του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης είναι το επιχειρησιακό πρόγραμμα ΕΣΠΑ ΔΑΜ ύψους 1,6 δις. ευρώ. Για να τρέξει πλήρως απομένει η επίλυση τεχνικών ζητημάτων με την πλατφόρμα του προγράμματος. Το ΕΣΠΑ ΔΑΜ είχε προγραμματιστεί να υλοποιηθεί από την πλατφόρμα του Αναπτυξιακού Νόμου. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό με αποτέλεσμα να δρομολογείται η λύση της ένταξης του στην πλατφόρμα των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Ο διοικητής της ΕΥΔΑΜ σημειώνει επίσης πως «για τη συγκέντρωση των προτάσεων προς χρηματοδότηση συγκροτήθηκαν και οι εδαφικές επιτροπές. Δηλαδή οι ομάδες ανά περιοχή που συμμετέχουν τοπικοί φορείς και οι οποίοι θα εισηγούνται στην ΕΥΔΑΜ τις ανάγκες χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων ή άλλων δράσεων».
Τι προβλέπεται για τη Μεγαλόπολη
Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, που συνολικά προβλέπει τη διάθεση 500 εκ. ευρώ στην Μεγαλόπολη, δημιουργεί μεν ένα δίχτυ ασφαλείας, αλλά δεν εξασφαλίζει τον αναγκαίο οικονομικό αναπροσανατολισμό της περιοχής, έτσι ώστε να μην μετατραπεί σε οικονομική έρημο.
Η εξειδίκευση της Μεγαλόπολης στην ενεργειακή παραγωγή τις προηγούμενες δεκαετίες και η υπό εξέλιξη απολιγνιτοποίηση έχουν προκαλέσει μια σειρά ευαλωτότητες που δυσχεραίνουν τον οικονομικό της μετασχηματισμό. Ενδεικτικά, μείωση του πληθυσμού, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, υποχώρηση της γεωργίας και κτηνοτροφίας, στασιμότητα του προϊόντος, μείωση του κύκλου εργασιών και του αριθμού των απασχολουμένων στην ιδιωτική οικονομία.
Για να αντιμετωπιστούν τα συσσωρευμένα προβλήματα κατατίθεται μια σειρά από προτάσεις που εντάσσονται σε πέντε γενικές κατηγορίες: Για την οικονομία: αποκατάσταση εδαφών, καθορισμός χρήσεων γης, δημιουργία γεωργικού πάρκου καινοτομίας και πάρκου κτηνοτροφίας, βιομηχανική επεξεργασία πρωτογενούς παραγωγής, μάρκετινγκ και κέντρο logistics. Σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό, προτείνονται προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτιση και χρηματικές αποζημιώσεις. Για τις υποδομές, οδική σύνδεση Πύργου – Μεγαλόπολης και σιδηροδρομική σύνδεση Χρανών Μεγαλόπολης – Αγίας Θεοδώρας.
Σχετικά με την ενέργεια, προτείνεται η ανάπτυξη φωτοβολταϊκού πάρκου, η δημιουργία μονάδας και συστημάτων αποθήκευσης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, η ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας και η διαμόρφωση ενός τοπικού προγράμματος «Εξοικονομώ», στο οποίο θα περιλαμβάνεται η επιδότηση εγκατάστασης αντλιών θερμότητας. Στο πεδίο του τουρισμού και πολιτισμού προτείνονται η αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου, αρχαιολογικό πάρκο, θρησκευτικός τουρισμός, διαδρομές γευσιγνωσίας, δημιουργία υδροβιότοπων, ανάπτυξη αθλητικού τουρισμού, κέντρο μηχανοκίνητου αθλητισμού και βιομηχανικό μουσείο. Τέλος, για την ευόδωση οποιουδήποτε σχεδίου μετάβασης εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση είναι η συναίνεση των τοπικών κοινωνιών.
Ο στόχος της πλήρους απολιγνιτοποίησης της χώρας έως το 2028
Η εθνική πολιτική αποτυπώθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλίματος, ΕΣΕΚ , στο οποίο ενσωματώθηκε ο στόχος της πλήρους απολιγνιτοποίησης της χώρας έως το 2028, με ένα συντεταγμένο χρονοδιάγραμμα, για την αδιασάλευτη ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος και την ασφάλεια του ενεργειακού της εφοδιασμού.
Το πρόγραμμα της απολιγνιτοποίησης της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής προβλέπει και την παράλληλη υιοθέτηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων για τη στήριξη των ελληνικών λιγνιτικών περιοχών για αυτή τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο. Ειδικότερα, δέσμευση της Ελληνικής Κυβέρνησης είναι η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων έως το έτος 2028 με τρόπο συντεταγμένο και υπεύθυνο. Την ίδια στιγμή η διασφάλιση των θέσεων εργασίας και η αξιοποίηση του υψηλής τεχνογνωσίας ανθρωπίνου δυναμικού των περιοχών αυτών αποτελούν μέγιστη προτεραιότητα.
Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητη η εκπόνηση στρατηγικού σχεδίου για τις λιγνιτικές περιοχές, που θα περιλαμβάνει ενισχυμένα φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων, συγκεκριμένες χρήσεις γης για τις δεκάδες χιλιάδες στρεμμάτων γης των λιγνιτωρυχείων που αποδεσμεύονται, δράσεις για την ανάπτυξη της εναλλακτικής γεωργίας, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, καθώς και αναλυτικά χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση των επενδύσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση αποφάσισε την εκπόνηση ολοκληρωμένου Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) με στόχο τον ολικό αναπτυξιακό μετασχηματισμό των λιγνιτικών περιοχών της χώρας, μέσα από τη δημιουργία στρατηγικών δυνατοτήτων, με σκοπό τη διατήρηση και ενίσχυση του κοινωνικού τους ιστού.
Η ενίσχυση των επιχειρήσεων
Το Καθεστώς «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» μπορεί να ενισχύσει επενδυτικά σχέδια για όλες τις κατηγορίες επιχειρήσεων, με τα ακόλουθα ελάχιστα όρια προϋπολογισμού:
πολύ μικρές επιχειρήσεις: 100.000 ευρώ
μικρές επιχειρήσεις: 250.000 ευρώ
μεσαίες επιχειρήσεις: 500.000 ευρώ
μεγάλες επιχειρήσεις: 15.000.000 ευρώ
Βασική προϋπόθεση για την υποβολή ενός επενδυτικού σχεδίου στο Καθεστώς «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση», είναι να έχει χαρακτηριστεί ως «έργο ΔΑΜ» από την αρμόδια Επιτροπή Χαρακτηρισμού Έργων ΔΑΜ του ν.4872/2021.
Την ευθύνη για την αξιολόγηση και την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων για το Καθεστώς «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» θα έχει η Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακών Νόμων και Άμεσων Ξένων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Επισημαίνεται ότι, κατά την αξιολόγηση των υποβαλλόμενων επενδυτικών σχεδίων, βαρύνουσα σημασία θα δοθεί στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Ηλεκτρονικά η υποβολή των επενδυτικών σχεδίων
Η υποβολή των επενδυτικών σχεδίων θα γίνεται ηλεκτρονικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) της προγραμματικής περιόδου 2021-2027 και η έναρξη υποβολής θα εκκινήσει με τη θέση του Συστήματος σε λειτουργία.
