By 
Εντυπωσιακή η ανάπλαση στο λόφο του Οχυρού
Οι παρεμβάσεις αποκατάστασης και ανάδειξης του κτιριακού αποθέματος που υλοποιήθηκαν από τον Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου, είναι μια προσπάθεια που έγινε για πρώτη φορά ολοκληρωμένα στην Αττική. Το έργο αυτό, θα αποδώσει στο κοινό ένα ιστορικό πάρκο αναψυχής με τα υπόγεια καταφύγια του γερμανικού οχυρού σε μουσειακή χρήση!
Πρόκειται για το μεγαλύτερο πάρκο στην Ελλάδα, έναν εκπληκτικό χώρο ιστορικής μνήμης του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, έναν χώρο πολιτισμού, αθλητισμού και αναψυχής.
Ο Δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου Βαγγέλης Μπουρνούς και η σημερινή -απερχόμενη- δημοτική αρχή, πριν την εκπνοή του 2023 παραδίδουν στους κατοίκους της πόλης, αλλά και όλης χώρας, ένα τεράστιο έργο, που όμοιό του δεν υπάρχει. Είναι η ανάπλαση έκτασης περίπου 300 στρεμμάτων στο λόφο του Οχυρού Ραφήνας.
Όπως έχει δηλώσει ο Δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου:
«Αφήνουμε πίσω, τεράστιες υποδομές για τους κατοίκους μας. Ένα από αυτά είναι και η ανάπλαση του Οχυρού. Σ’ ένα χώρο δασικού πλούτου, χωρίς καμία παρέμβαση στο δάσος, με υπόγειες και οχυρωματικές εγκαταστάσεις από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε συνεργασία με το Πολεμικό Μουσείο, με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και το Υπουργείο Οικονομίας, με χρηματοδότηση ολοκληρώνεται μια παρέμβαση ενός πάρκου ιστορικής μνήμης, ενός πολυχώρου αθλητισμού, πολιτισμού, αναψυχής για το κόσμο της πόλης μας, του δήμου μας, αλλά και όλης της Αττικής».
Όσον αφορά στο τι θα φιλοξενηθεί από ιστορικής πλευράς, ο κ. Μπουρνούς διευκρινίζει:
«Υπάρχει ένα υπόγειος χώρος περίπου 500 τετραγωνικών, που το πολεμικό μουσείο θα μας διαθέσει αυθεντικό υλικό εκείνης της περιόδου, ώστε να μπορέσει το κοινό να το δει. Επίγεια οπλικά συστήματα έχουν ήδη μεταφερθεί, τανκς, πυροβόλα. Παράλληλα γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να συσταθούν τα επίγεια οχυρά και να μεταφερθούν έξι (6) κανόνια, 5 από τη γραμμή Μαζινό και ένα από τη Γιουγκοσλαβία. Εκεί, σύμφωνα με την ιστορία έλεγχαν τα στενά του Ευβοϊκού, κι από κει έφευγαν τα καΐκια από τη Λούτσα (Αρτέμιδα) και από τη Ραφήνα για τη Μέση Ανατολή».
Ο εκθεσιακός χώρος
Ο εκθεσιακός χώρος διαθέτει αφίσες, χάρτες, σχέδια, φωτογραφίες, ντοκουμέντα, ιστορικές πληροφορίες, οθόνες προβολής οπτικοακουστικού υλικού και επεξηγηματικό υλικό της χρήσης του ίδιου του χώρου (Κέντρο Διεύθυνσης Πυρός). Επιπρόσθετα, αντίγραφα στολών του γερμανικού και ελληνικού στρατού και αντίγραφα εξοπλισμού στρατιωτικών εγκαταστάσεων εποχής, όπως πινακίδες, δίχτυ παραλλαγής, σακιά, οδοφράγματα, κιβώτια πυρομαχικών, υλικό νοσοκομειακής περίθαλψης Α΄ βοηθειών, αναπαράσταση εξωτερικών εγκαταστάσεων (σκοπιά, πυροβολείο).
Τα αντίγραφα είναι κατασκευασμένα από ειδικούς βάσει αυθεντικών γερμανικών προδιαγραφών. Ωστόσο, στο μουσείο θα βρίσκονται και αυθεντικά ευρήματα της ίδιας εποχής που εντοπίστηκαν στο χώρο του Διοικητηρίου αλλά και στην ευρύτερη έκταση του λόφου, όπως κάλυκες μικρών βλημάτων, συντρίμμια μεγαλύτερων πυρομαχικών, υπολείμματα εγκαταστάσεων, συσκευών, φαρμακευτικών υλικών, κονσέρβες, δοχεία και σκεύη της εποχής.
Ο εκθεσιακός χώρος χωρίζεται σε 4 αίθουσες-ενότητες. Η πρώτη ενότητα αφορά στην έναρξη του αντιστασιακού κινήματος στην ευρύτερη περιοχή του λόφου και τη ναζιστική κατοχή. Στη δεύτερη ενότητα τοποθετείται αρχειακό υλικό της αντίστασης, όπως μακέτες με φωτογραφίες αρχειοθετημένα έγγραφα.
Στην τρίτη ενότητα «Τα μαύρα χρόνια της κατοχής» υπάρχουν συμβολικά αντικείμενα, καρικατούρες και δημοσιεύματα της εποχής, που αντιπροσωπεύουν τα ιστορικά θέματα αυτής της περιόδου. Στην τέταρτη ενότητα υπάρχει οπτικοακουστικό υλικό που αφορά στην εκτέλεση των θυμάτων του Σταυρού, κατά την οποία σκοτώθηκαν περισσότεροι από 80 κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής του έργου.
Πληροφοριακό Κέντρο – Αναψυκτήριο
Το Πληροφοριακό Κέντρο – Αναψυκτήριο βρίσκεται στο νοτιοανατολικό μέρος του οικοπέδου και η πρόσβαση σε αυτό θα γίνεται μέσω του πλακόστρωτου μονοπατιού και του θεματικού μονοπατιού.
Το μικρό πληροφοριακό περίπτερο θα βρίσκεται στο βορειοανατολικό μέρος του οικοπέδου και η πρόσβαση σε αυτό θα γίνεται μέσω του πλακόστρωτου μονοπατιού.
Σκαλοπάτια από κορμούς δέντρων
Κατά μήκος των μονοπατιών, ιδιαίτερα στο μονοπάτι διαβίωσης D και στα θεματικά μονοπάτια L, στα σημεία με μεγάλη κλίση, θα κατασκευαστούν σκαλοπάτια με κορμούς δέντρων (πεύκης), ούτως ώστε να διευκολυνθεί η ανάβαση και η κατάβαση των μονοπατιών και η διαδρομή να είναι προσπελάσιμη για περισσότερο κόσμο. Τα υλικά κατασκευής των σκαλοπατιών από κορμούς δέντρων σχετίζονται άμεσα με τη φυσιογνωμία του φυσικού περιβάλλοντος και τη διαθεσιμότητά του σε υλικά κατασκευής.
Πικ-νικ, παγκάκια και σημάνσεις
- Οι ξύλινοι τραπεζοπάγκοι τοποθετούνται στους χώρους αναψυχής, όπου θα χρησιμοποιούνται για υπαίθρια γεύματα.
- Θα τοποθετηθούν 17 ξύλινα καθίσματα (παγκάκια) σε διάφορες θέσεις στον περιβάλλοντα χώρο, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα οι επισκέπτες να αναπαύονται κατά τη διάρκεια του περιπάτου.
- Η σήμανση των διαδρομών είναι μείζονος σημασίας για τη λειτουργία του δικτύου των διαδρομών, καθώς οι επισκέπτες και περπατητές έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν τη διαδρομή που τους ενδιαφέρει, να προσανατολίζονται και να μην παρεκκλίνουν της πορείας τους.
Κάθε διαδρομή έχει το δικό της χρωματισμό:
- Κόκκινο τετράγωνο εντός του οποίου βρίσκεται άσπρο τετράγωνο για τη διαδρομή Αναψυχής.
- Πορτοκαλί τετράγωνο εντός του οποίου βρίσκεται άσπρο τετράγωνο για τη διαδρομή Πολιτιστικής δράσης.
- Μπλε τετράγωνο εντός του οποίου βρίσκεται άσπρο τετράγωνο για τη διαδρομή Αθλητικής δράσης-Ποδηλασίας.
- Πράσινο τετράγωνο εντός του οποίου βρίσκεται άσπρο τετράγωνο για τη διαδρομή Πεζοπορίας – Διαβίωσης.
Πινακίδες πληροφόρησης
Οι πινακίδες πληροφόρησης θα λειτουργούν συνδυαστικά με τη σήμανση. Θα είναι διαστάσεων τουλάχιστον 1,50μ.x1,50μ. Θα τοποθετηθούν σε επίκαιρα σημεία της περιοχής με σχηματικό χάρτη των διαδρομών του δικτύου, σύντομη επεξήγηση του σχεδίου των διαδρομών, των συνθηκών για την πεζοπορία στην περιοχή και των πιθανών σημείων κινδύνου. Στον ίδιο χάρτη θα σημειώνεται η θέση του επισκέπτη με την ένδειξη «Βρίσκεστε εδώ», όπως επίσης και ο τίτλος του υπεύθυνου φορέα.
Επιπρόσθετα, η πινακίδα θα πρέπει να περιέχει πληροφορίες ερμηνείας και ενημέρωσης περιβάλλοντος, καθώς και ιστορικά στοιχεία της περιοχής.
Όργανα αναψυχής για επισκέπτες ενήλικους και ανήλικους
Θα εγκατασταθούν στον περιβάλλοντα χώρο του οικοπέδου, στο νότιο τμήμα του, όργανα αναψυχής και γυμναστικής κατάλληλα για ενήλικους, ώστε το Οχυρό να γίνει ακόμη πιο ελκυστικό για επισκέψεις. Τα όργανα αναψυχής για ενήλικους θα είναι τα εξής:
- Ένα (1) όργανο έκτασης ποδιών
- Ένα (1) όργανο stepper
- Ένα (1) όργανο πίεσης ώμων
- Ένα (1) ποδήλατο
Χώρος στάθμευσης Α.Μ.Ε.Α.
Οι χώροι στάθμευσης για τα οχήματα ατόμων με αναπηρία συνιστούν ένα σημαντικό στοιχείο στην αλυσίδα πρόσβασης, γιατί παρέχεται στους δικαιούχους η διευκόλυνση της άνετης στάθμευσης. Οι χώροι στάθμευσης για τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμΕΑ) έχουν τις σωστές διαστάσεις, ώστε ο χρήστης του τροχοκαθίσματος να μπορεί να συναρμολογεί το τροχοκάθισμά του και να μεταφέρεται σε αυτό.
Η πράξη «Παρεμβάσεις αποκατάστασης και ανάδειξης του κτιριακού αποθέματος στον λόφο του Οχυρού» συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαική Ένωση (Ευρωπαικό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και από εθνικούς πόρους.
