By 
του Ζαχαρία Ζούπη
(Πολιτικός αναλυτής, επικεφαλής ερευνών της Opinion Poll)
Έχουν περάσει σχεδόν τρεις εβδομάδες από τις εκλογές της 21ης Μαΐου και οι έρευνες προσπαθούν να διερευνήσουν τις τάσεις που δημιουργούνται ενόψει της κρίσιμης και τελικής εκλογικής μάχης της 25ης Ιουνίου.
Μπορεί να έχει μην περάσει πολύς χρόνος από τις εκλογές, ωστόσο διαμορφώνεται μια εικόνα και φαίνονται οι πρώτες μετακινήσεις ψηφοφόρων. Στις αλλεπάλληλες έρευνες των επομένων δύο εβδομάδων που απέμειναν, θα ξεκαθαρίζει καλύτερα η εικόνα.
Ωστόσο, μέχρι τώρα, έχουμε κάποια δείγματα
Η Ν.Δ διατηρώντας ουσιαστικά τις δυνάμεις της εμφανίζει υψηλή δημοσκοπική επίδοση κατά μέσο όρο 41% (είχε λάβει 40.79% στις πρόσφατες εκλογές) και δείχνει δυνατότητες να την ανεβάσει.
Το εύρος τιμών της άλλωστε είναι ήδη από 38.2% έως 43.8%. Εμφανίζει σχεδόν απόλυτη συσπείρωση των δυνάμεών της τάξης του 95% και εμφανίζει να εισπράττει δυνάμεις από το ΠΑΣΟΚ της τάξης του 4.6% των ποσοστών του. Ταυτόχρονα ένα εντυπωσιακό ποσοστό που υπερβαίνει το 50% δηλώνει ότι θέλει να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση της Ν.Δ στις ερχόμενες εκλογές. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό στοιχείο. Ένα 10.4% της κοινής γνώμης πάνω από την εκλογική επίδοση της Ν.Δ. τάσσεται αυτή την στιγμή υπέρ του σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης της ΝΔ. Σε κάθε περίπτωση δείχνει ένα ζωτικό χώρο άντλησης δυνάμεων.
Με αέρα μεγάλης νίκης
Άρα προχωράει με τον αέρα της μεγάλης νίκης και το κλίμα αυτό να τροφοδοτεί μια περαιτέρω δυναμική, με τους πολίτες να μην φαίνεται να επηρεάζονται ή να παίρνουν στα σοβαρά τα όσα λέγονται περί «κινδύνων για την Δημοκρατία από μια ισχυρή Κυβέρνηση» ή « ένα παντοδύναμο Πρωθυπουργό». Άλλωστε η μεγάλη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος θυμάται ότι όλοι οι Πρωθυπουργοί της Μεταπολίτευσης μέχρι τα χρόνια της κρίσης ήταν Πρωθυπουργοί με ποσοστά από 45%- 48%.
Ταυτόχρονα είναι άκρως προσβλητικό το επιχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και άλλων δυνάμεων της Αντιπολίτευσης περί «ανεξέλεγκτης κυβέρνησης», γιατί ο κόσμος είναι ελεύθερος να ψηφίσει. Δεν μπορείς να πεις «μην ψηφίσεις κάποιον, γιατί θα τον κάνεις πιο δυνατό ή ψήφισέ τον λίγο». Αυτό θα βγει από την κάλπη. Και η παντοδυναμία δεν οφείλεται στον αριθμό των βουλευτών, αλλά οφείλεται στους θεσμούς. Δηλαδή, η χώρα έχει θεσμούς που θα πρέπει να γίνουν ακόμη πιο ισχυροί, ώστε να ελέγχεται η κυβέρνηση από πολλές και διαφορετικές μορφές. Η αντιπολίτευση, ακόμη και το πιο μικρό κόμμα, έχει τη δυνατότητα να ελέγξει σε βάθος την κυβέρνηση στη Βουλή.
Ένα και μόνο κίνδυνος
Η Ν.Δ πορεύεται προς τις εκλογές με έναν και μόνο έναν κίνδυνο, έναν και μόνο αντίπαλο, την πιθανή χαλάρωση που μπορεί να φέρει η αίσθηση της άνετης επικράτησης. Αν αυτόν τον αντιμετωπίσει, έχει τις δυνατότητες μίας μεγάλης εκλογικής επίδοσης. Αν επικρατήσει χαλάρωση, χάσει 1%-2% και μπουν ακόμα δύο ή τρία κόμματα στην Βουλή, είναι εύκολο να υπάρχει πρόβλημα μη δυνατότητας σχηματισμού αυτοδύναμης Κυβέρνησης. Αυτή ακριβώς είναι η παγίδα που αντιμετωπίζει και προφανώς θα προσπαθήσει να την εξουδετερώσει.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει συνέλθει
Ο ΣΥΡΙΖΑ δέχτηκε μια στρατηγική ήττα, μια ιδεολογική, πολιτική, προγραμματική ήττα τεραστίων διαστάσεων. Δεν έχει συνέλθει και δεν έβγαλε κανένα συμπέρασμα. Για τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ φταίει η κοινωνία, φταίει το σύστημα, φταίει η επικοινωνιακή επικράτηση της ΝΔ. Στην καλύτερη περίπτωση ρίχνουν την ευθύνη σε επικοινωνιακά και τακτικού χαρακτήρα λάθη τους και στα λάθη στελεχών. Επί της ουσίας συνεχίζει να μην καταλαβαίνει τι συμβαίνει από το 2019 και μετά, τα μηνύματα των δύο ηττών του 2019, τα μηνύματα που έστελναν οι πολίτες στην ηγεσία του, μέσω των δημοσκοπήσεων επί τέσσερα χρόνια, δίνοντας διπλάσια ποσοστά στον Κ. Μητσοτάκη έναντι του Α. Τσίπρα στην καταλληλότητα για Πρωθυπουργός και σταθερό προβάδισμα στην Ν.Δ στην πρόθεση ψήφου. Αν κάποιος δει τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών, θα διαπιστώσει ότι αυτά ταιριάζουν με τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων τον Μάιο, Ιούνιο, Ιούλιο του 2020, όπου Ν.Δ και ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωναν αντίστοιχα δημοσκοπικά ποσοστά. Σαν να έγινε ένας κύκλος, η πρόθεση ψήφου να πέρασε διάφορες διακυμάνσεις και να «κάθισαν» τα αρχικά ποσοστά. Αυτό δείχνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ περιγράφοντας μια πραγματικότητα που δεν υπάρχει και συνεχίζοντας με τον γνωστό ισοπεδωτικό, λαϊκίστικο τρόπο ανέβηκε στο μεσοδιάστημα , μείωσε την διαφορά και ξαναγύρισε πίσω. Όποιος κάνει εκτιμήσεις ότι φταίνε οι δηλώσεις Κατρούγκαλου ή επί μέρους λάθη, κάνει θεμελιώδες λάθος. Η ήττα έχει ρίζες και συνδέεται με το τέλος από πολιτική άποψη της μνημονιακής περιόδου. Επί της ουσίας είχε προδιαγραφεί πολύ πριν τις εκλογές. Οι λεπτομέρειες μένουν.
Δίχως στόχο, δίχως αφήγημα
Έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ πορεύεται δίχως εκτιμήσεις για το τι συνέβη, δίχως στόχο, δίχως αφήγημα, συνεχίζοντας να λέει ότι έλεγε και προεκλογικά αλλά και επί τέσσερα χρόνια και η μόνη κίνηση που έγινε ήταν η αλλαγή κάποιων προσώπων στην επικοινωνιακή ομάδα του. Πρόκειται για συνταγή σίγουρης νέας βαριάς ήττας, πιθανά μεγαλύτερης έκτασης από αυτήν του Μαΐου.
Στις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις φαίνεται να κυμαίνεται στο 19%-20% και αν κάποιος δει το εύρος τιμών , αυτό κυμαίνεται από το 16.9% έως το 22%. Ο ορατός κίνδυνος γι αυτόν, είναι πριν απ’ όλα, η μεγάλη απογοήτευση των ψηφοφόρων του που δεν θα ήταν περίεργο να τροφοδοτήσει ένα κύμα αποχής. Ταυτόχρονα όμως φαίνεται να καταγράφει απώλειες της τάξης του 3.2% προς ΠΑΣΟΚ, 2.7% προς ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, 1.7% προς ΜέΡΑ25. Προχωράει εν ολίγοις προς τις εκλογές με πολλούς κινδύνους μπροστά του και τον κίνδυνο να μειωθούν κι άλλο οι δυνάμεις του ορατό.
ΠΑΣΟΚ: Η διαχείριση της επιτυχίας
Το ΠΑΣΟΚ σημείωσε μια επιτυχία στις εκλογές του Μαΐου. Αύξησε τις δυνάμεις του κατά 3.5%. Είναι μια επιτυχία, που ωστόσο δεν έχει τις διαστάσεις που θα μπορούσε, σε ένα πολιτικό σεισμό σαν αυτόν που ζήσαμε. Η διαχείριση αυτής της επιτυχίας θα κρίνει πολλά, έχοντας ωστόσο ήδη εμφανίσει λάθη και εγκλωβισμό σε ένα επί μέρους θέμα, όπως η φορολόγηση μερισμάτων ή η επανάληψη προτάσεων που είχε διατυπώσει (μείωση Φ.Π.Α- Ε.Φ.Κ. στα καύσιμα κ.λ.π) ενώ θα μπορούσε να ανοίξει την ατζέντα των προτάσεών του, την προβολή των μεταρρυθμίσεων που πιστεύει. Η πιο βασική επιλογή όμως του Ν. Ανδρουλάκη είναι η διατύπωση της δέσμευσής του ότι δεν θα συμβάλει στο σχηματισμό Κυβέρνησης συνεργασίας και αυτό έχει ρίσκο. Αυτή η δέσμευση εμποδίζει κεντρώους και πασοκογενείς που ψήφισαν Ν.Δ να «επιστρέψουν». Άρα, όλο το στοίχημά του είναι να πάρει δυνάμεις από τον ΣΥΡΙΖΑ. Για να το πετύχει αυτό φαίνεται να επιδιώκει μια «αριστερή» στροφή που το απομακρύνει ακόμα περισσότερο από το Κέντρο, ενώ ταυτόχρονα δεν φαίνεται να εισπράττει μέχρι στιγμής κάτι ιδιαίτερο από το ΣΥΡΙΖΑ. Αν κάτι δεν αλλάξει, μπορεί να έχει προβλήματα, ενώ υπάρχει ούριος άνεμος για αύξηση των δυνάμεών του. Άλλωστε μέχρι στιγμής έχει κάποιες μη αμελητέες διαρροές, 4.6% προς Ν.Δ, 2.9% προς ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και 1.6% προς ΣΥΡΙΖΑ.
Οι μικροί και… ψεκασμένοι
Από εκεί και πέρα, αν κάτι έχει ενδιαφέρον, είναι οι τάσεις που εμφανίζουν τα τρία κόμματα που βρέθηκαν λιγότερο ή περισσότερο κοντά στο 3% (ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΝΙΚΗ, ΜΕΡΑ 25). Από αυτά, τα δύο πρώτα φαίνεται να ενισχύονται και να εξασφαλίζουν την είσοδο στην Βουλή. Άλλωστε ακόμα και αν διατηρήσουν τις ψήφους που πήραν, με μια μικρή άνοδο της αποχής, καταφέρνουν να συγκεντρώσουν το 3.1% και να μπουν. Αυτό πάντως που φαίνεται, αυτή την στιγμή, είναι μια σημαντική ενίσχυση της ΠΛΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, η οποία εισπράττει από ΜέΡΑ25, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και βρίσκει ακροατήριο σε νέες ηλικίες εκφράζοντας ένα αντισυστημισμό. Η ΝΙΚΗ έχοντας γίνει πια γνωστή, φαίνεται να ανεβάζει, οριακά έστω, δυνάμεις και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας πλην των 9-10 εκλογικών περιφερειών της Β. Ελλάδας που εμφάνιζε ποσοστά από 5%- 7.5%.
Συγκεντρώνει ανορθολογικές δυνάμεις υποστηριζόμενη από μονές του Αγίου όρους, παραθρησκευτικές οργανώσεις, δυνάμεις που θα ψήφιζαν κόμμα Κασιδιάρη και πιέζει την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ. Έτσι τα δύο κόμματα αυτά φαίνεται να εξασφαλίζουν την είσοδό τους στην Βουλή, πάντα με την εικόνα που εμφανίζουν τώρα. Το ΜέΡΑ25 δυσκολεύεται, δείχνει να χάνει οριακές έστω δυνάμεις, πιέζεται από την ΠΛΕΥΣΗ. Μένει να δούμε αν διαθέτει «καύσιμα» που θα μπορούσαν να του δώσουν κάποια ώθηση.
Μ΄αυτές τις τάσεις και υπό την σκιά του εντυπωσιακού αποτελέσματος των πρώτων εκλογών οδεύουμε προς τις εκλογές, με τον χρόνο πια να μετράει αντίστροφα. Την Κυριακή της 25ης Ιουνίου όλα θα κριθούν εντέλει από τη δυνατότητα της ΝΔ να κρατήσει ή και να αυξήσει τα ποσοστά της και να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, το μέγεθος αλλά και την προέλευση της αποχής και το πόσα κόμματα θα μπουν στην Βουλή και επομένως θα καθορίσουν τον πήχη της αυτοδυναμίας.
Σε κάθε περίπτωση ο ανταγωνισμός ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ και τα ποσοστά που θα πάρουν θα συμπληρώσουν την εικόνα. Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι τα αποτελέσματα των εκλογών θα καθορίσουν τη δυνατότητα σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης αλλά και θα τροφοδοτήσουν πολύ ενδιαφέρουσες πολιτικές διεργασίες μέχρι το πολιτικό σύστημα να βρει νέα σημεία ισορροπίας.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
