By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Από τον ποιητή, θεατρολόγο, μεταφρασεολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Μία ανατριχιαστική ποιητική παράσταση για την αποδαιμονοποίηση της ψυχικής υγείας στο εμβληματικό Μπάγκειον (πρώην ξενοδοχείο, νυν χώρος ελεύθερης καλλιτεχνικής εκφράσεως).
Ήδη από το βιβλίο τής ψυχολόγου Μαρίας Φαφαλιού (εκδόσεις Αλεξάνδρεια) το κοινωνικό ενδιαφέρον είναι ήδη αυξημένο. Η επιλεκτική όμως δραματοποίηση με σαγηνευτικό ηχητικό τοπίο κάποιων από τις εφιαλτικές αυτές μαρτυρίες δημιουργούν μία φορτισμένη ποιητική ατμόσφαιρα. Η σκηνική πραγμάτωση που έδωσε μορφή στο σκηνοθετικό όραμα με την παραληρούσα κόρη (αφηγήτρια) να «διακόπτεται» από τον άλλον αφηγητή (μουσικό-εκφωνητή) δημιουργεί ένα ανατριχιαστικό δίπολο που δημιουργεί ανεξίτηλα μετεικάσματα στον βαθύ ψυχικό ορίζοντα τού επαρκούς θεατή-αναγνώστη (ανεξαρτήτως φύλου και προτέρων αντιλήψεων).
Είτε είμαστε ειδικοί επί του θέματος είτε όχι, είτε διαχειριστήκαμε μία ανάλογη πρόκληση στο στενό οικογενειακό μας περιβάλλον είτε όχι, η διαπιδύουσα συνάφεια μεγαλοφυίας και παράνοιας είναι από μόνη της δελεαστική, προκλητική, ανατρεπτική. Παράδειγμα ο Βιζυηνός, που ενώ δεν έγραψε για το θέατρο, έγινε – χάρη στην «ανισορροπία» του – ακούσιος δραματικός συγγραφέας αλλά και σκηνική περσόνα (στην συγκεκριμένη περίπτωση).
Το παραστασιακό κείμενο είναι τόσο «κρουστό» και διαλύει και τα τελευταία κύματα νοητικής αντιστάσεως σε κάτι αλλότριο, δαιμονοποιημένο, ποινικοποιημένο. Η ψυχική ασθένεια δεν είναι πλέον (ή δεν πρέπει να είναι) κοινωνικό ταμπού, κληρονομικό στίγμα, οικογενειακό άγχος. Δεν πρέπει να επηρεάζει την «τιμή» ή την ακεραιότητα συγγενών, συντρόφων και φίλων, που όσο κι αν θέλουν να φαίνονται (και να είναι) υποστηρικτικοί προσκρούουν σε μεσαιωνικές δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις βαθιά ριζωμένες σε σκοτεινούς ή λιγότερο φωτεινούς αιώνες.
Ήδη οι «προκατασκευασμένες ιδέες» είναι ένα σοβαρό ιδεολογικό πρόβλημα. Τα στερεότυπα, αυτά που υπονομεύει το σύγχρονο κίνημα Woke και δυναμιτίζουν τη γλώσσα μεταφέροντας οπισθοδρομικά σήματα στο Συλλογικό Ασυνείδητο, είναι το κυριότερο εμπόδιο σε κάθε προοδευτική ενατένιση ενός συνδημιουργικού ειρηνικού μέλλοντος, όπου οι ψυχικά ασταθείς μπορούν (και δύνανται) να συνεισφέρουν ενεργά στο Κοινό Καλό τε και Αγαθό. “Win-win situation» το λένε αυτό στη σύγχρονη θεωρία Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού (Δ.Α.Δ.).
Το κοινωφελές μήνυμα τής τελεσφόρου παραστάσεως, η αισθητική της αξία, το ηθικό της πρόσημο, η ροϊκή της αρτιότητα, το ευσύνοπτο τής αφήγησης, ο δραματικός ρυθμός, η διαρκώς οξυνόμενη κι ασκούμενη ενσυναίσθηση συντείνουν υπέρ παρατάσεως αυτού τού καλλιτεχνικού δρώμενου στην δοκιμαζόμενη «καρδιά» της τουριστικής Αθήνας με το πανέμορφο σιντριβάνι και τους σύγχρονους «αθλίους» που παρεπιδημούν εκεί.
Οι χώροι ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης είναι κοινωνικό αγαθό, πολύτιμο πολιτιστικό κεφάλαιο και οφείλουμε να τους ενισχύσουμε, να τους προβάλλουμε, να τους στηρίξουμε.
Το δυσαρμονικό απαιτεί ειδική τεχνική προκειμένου να γίνει αισθητικό. Και το «διαφορετικό» επίσης. Είναι δύσκολο το θεωρούμενο εξ ορισμού «παραβατικό» ή ύποπτο να γίνει ευρέως αποδεκτό (και γνωστό) ως ηθικό. Κι εδώ η επιτυχία ήταν απόλυτη.
Ο Αριστοτέλης συνέδεσε πρώτος στην Δυτική Φιλοσοφία τις έννοιες Ηθική και Αισθητική.
Λόγω επαγγελματικής αποστασιοποιήσεως σπανίως συγκινούμαι από τα παραστασιακά αποτελέσματα. Τα βλέπω κριτικά με την απαιτούμενη θεωρητική ψυχρότητα. Κάθε φορά όμως εκπλήσσομαι ευχάριστα όταν κάτι, κάποιοι, κάπου, κάποτε υπερβαίνουν εσκεμμένα τα εσκαμμένα και παρουσιάζουν μία άλλη πτυχή τής «πραγματικότητας» που θεωρούμε επιθυμητή ως οικεία καθημερινότητα.
Το ανοίκειο είναι κατ’ εξοχήν αντικείμενο τής Ποιήσεως. Και ως ποιητής εξασκούμαι στη χρήση των κοινών μας εκφραστικών μέσων. Στο θέατρο – κατ’ εμέ – «εν αρχή ην ο Λόγος». Το αρχαίο δράμα ήταν πρωτίστως φιλοσοφικό-ποιητικό. Η γλώσσα είναι το κύριο επικοινωνιακό μας όργανο όταν η παντομίμα δεν αρκεί, παρά μόνον ως εμπορικό παραγλωσσικό πρόσχημα. Μόνον στα χρόνια της μεσαιωνικής παρακμής οι μίμοι και οι παντόμιμοι αλώνιζαν την επικράτεια μίας αμφίβολης ξεπεσμένης αποσπασματικής αυτοκρατορίας.
INFO
Ειδικής ονομαστικής μνείας αξίζουν όλοι οι συντελεστές αυτής τής πραγματικά έξοχης συντονισμένης σκηνικής αρμονίας.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Σκηνική σύνθεση τής πολυγραφότατης συστηματικής ερευνήτριας Μαρίας Φαφαλιού.
Σκηνοθεσία: Βασίλης Παχουνδάκης.
Δραματουργική επεξεργασία: Χριστίνα Λυκοτσέτα.
Ερμηνεία: Φίλιππος Δραγούμης, Χριστίνα Λυκοτσέτα.
Μουσική: Φίλιππος Δραγούμης.
Σκηνικό-φωτισμοί: Έβης Χρήστου.
Κοστούμια: Ελένη Νομίδη.
Φωτογραφίες: Κατερίνα Αρβανίτη.
Υπεύθυνη επικοινωνίας: Χρύσα Ματσαγκάνη.
