Η ανεξίτηλη Μαίρη Βιδάλη

Δημοσιεύτηκε στην έντυπη Today Press

του Κωνσταντίνου Μπούρα

«Έτσι όπως με θες» και «Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα» τού Λουίτζι Πιραντέλλο σε ενιαία παράσταση στο Θέατρο Διάχρονο με την πρωτεϊκώς ανεξίτηλη Μαίρη Βιδάλη. Ιδιοφυέστατος συνδυασμός: το απεγνωσμένο ζευγάρι ισοβίων εραστών του «Έτσι όπως με θες» καταλήγει σε μια ασφυκτική για τον θνήσκοντα προσκόλληση στον «Άνθρωπο με το λουλούδι στο στόμα».

Και μόνον για αυτή την άκρως επιτυχημένη δραματουργική σύζευξη ετούτη η παράσταση υπερέχει, ξεχωρίζει υπερβαίνοντας κατά πολύ τον μέσο όρο των αθηναϊκών θεατρικών παραγωγών.

Εάν προσθέσεις τις άκρως υπαινικτικές ερμηνείες και την σκηνοθετική ενορχήστρωση (στο ανατριχιαστικό «Έτσι όπως με θες») τής σεμνής, διακριτικής και διαχρονικής πρωταγωνίστριας Μαίρης Βιδάλη, έχεις έναν άκρως ενδιαφέροντα, πολυσήμαντο συνδυασμό, συγκερασμό διαφόρων συστατικών σε ενιαία και ομοιογενή μορφή, πιστή στις ιδέες που εκφράζονται, με ψυχωφελή κοινωνούμενα νοήματα από αγαθοποιά πνεύματα τόσο απροσδόκητα στην εμπορευματοποιημένη πραγματικότητά μας.

Οι μουσικές συνθέσεις από τον επιφανή μουσουργό Θάνο Γεωργουλά συμβάλλουν τα μάλα στο ευοίωνο αισθητικό αποτέλεσμα.

Σπανίως – για τα νεοελληνικά μας δεδομένα – οι επί σκηνής ερμηνευτές παράγουν ήθος. Κάτι τέτοιο είναι τόσο δυσεύρετο γιατί προϋποθέτει εντιμότητα κι εμμονή στην ποιότητα, μακριά από τις συνήθεις χρηματοθηρικές κενοδοξίες. Η ανιδιοτέλεια είναι σήμερα ηρωισμός και μάλιστα παραγνωρισμένος. Η επίμονη καλλιέργεια εκφραστικών μέσων και πολύπλευρης μόρφωσης είναι ικανή κι αναγκαία συνθήκη για την επίτευξη πρωτοποριακών πειραματισμών με ευδιάκριτο αν και απροσμέτρητο αποτέλεσμα. 

Εδώ το παραδοσιακό συναντιέται με το σύγχρονο σε έναν λεπταίσθητο συνδυασμό που γεφυρώνει δύο ταραγμένους αιώνες.

Οι αξιοθαύμαστοι κι αξιέπαινοι καλλιτέχνες συντελεστές ανά έργο (όπως διαβάζουμε στο Δελτίο Τύπου) είναι ανά έργο:

Στο «Έτσι όπως με θες»: μετάφραση – διασκευή Γιώργου Δανεσή, σκηνοθεσία Μαίρης Βιδάλη, μουσική Θάνου Γεωργουλά, σκηνικά Ιωάννας Κατσιαβού. Πρωταγωνιστούν η Μαίρη Βιδάλη, ο Βύρων Κολάσης, ο Μπάμπης Χατζηδάκης και η Ελένη Ροδά. Συμπρωταγωνιστούν: Σωτήρης Αντωνίου, Κώστας Ζέκος, Φιλίτσα Καλογεράκου, Τάσος Μπλάτζιος, Αιμιλία Σπαχάι και Έφη Χαντζούλη.

«Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα» σε σκηνοθεσία Μπάμπη Χατζηδάκη με τον ίδιον στον ομώνυμο ρόλο και συμπρωταγωνιστή τον Κώστα Ζέκο. Γυναικεία φιγούρα η Μαίρη Βιδάλη.

Με τους ίδιους υπόλοιπους συντελεστές.

Ο νομπελίστας Λουίτζι Πιραντέλλο, που άφησε ημιτελές το κύκνειο άσμα του με τον αινιγματικό τίτλο «Οι γίγαντες τού βουνού» (παραπέμποντας στα στερνά, στα ύστατα εφιαλτικά εικονοποιημένα οράματα ενός άλλου τυραγνισμένου όντος, τού Γκόγια) ήταν μεγάλος, όχι μόνον για το τολμηρό, ρηξικέλευθο θεατρικό και πεζογραφικό του έργο, αλλά και γιατί αρνήθηκε να εγκαταλείψει μία σύζυγο με ψυχικές ιδιαιτερότητες αποδεχόμενος στην πράξη το διαφορετικό ως εξαιρετικό. Και προφανώς δεν την υποστήριξε απλώς και μόνον προκειμένου να αντλήσει υλικό για τα εφαρμοσμένης Σχετικότητας πονήματά του.

Μεγαλειώδης δραματουργός βυθομέτρησε το Συλλογικό Ασυνείδητο ως αυτοδύτης χωρίς τις απαραίτητες (για κάθε νοησιαρχικό όν) ορθολογικές προφυλάξεις.

Ο μελοδραματισμός του δεν είναι συναισθηματικός αλλά κοινωνικής παρατήρησης.

Η περίφημη «Θεωρία τής Σχετικότητας», όπως αποδίδεται στον εκλαϊκευμένο Αϊνστάιν, εφαρμόζεται στην Παγκόσμια Δραματουργία για πρώτη φορά και με μοναδικά συνδημιουργικό τρόπο από τον μεγάλο Σικελό Ποιητή, που μαζί με τον Ιρλανδό Μπέκετ αλλάζουν τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την δραματική ποίηση στον εικοστό αιώνα. Ο Ιονέσκο και ο Αραμπάλ συμπληρώνουν το χαοτικό ψηφιδωτό ενός Λαβύρινθου χωρίς Μινώταυρο. Ο μίτος τής Αριάδνης έχει χαθεί, όσο για τον Θησέα έχει προ πολλού απομυθοποιηθεί.

Το ταλαίπωρο ανθρώπινο όν, αφού σκότωσε κάθε έννοια τού θεϊκού μέσα του, παραπαίει ανάμεσα στον υλιστικό μηδενισμό και στον υπαρξιακό φόβο τού Θανάτου, που τον ταυτίζει με το Κενό και το Άγνωστο. Παυσίλυπος, παυσίπονος πολιτισμός, αναγκασμένος να μετεξελιχθεί βίαια ενόψει της Τέταρτης Ρομποτικής και τής Πέμπτης Κβαντομηχανικής Επανάστασης. Όμως η πνευματικότητα παραμένει επείγον ζητούμενο. Καμία Αναγέννηση δεν είναι εφικτή χωρίς δέος απέναντι στο Άρρητο, στο Άφατο, στο μη Επιστητό.

Ευτυχώς που υπάρχουν διανοητές πανανθρώπινου βεληνεκούς, όπως ο Λουίτζι Πιραντέλλο, που μας δείχνουν τον δρόμο προς το Φως μέσα από τα σκότη τού δήθεν επιστημονικού, σχολαστικού Αγνωστικισμού.

Ευτυχώς που υπάρχουν καλλιτέχνες θεατράνθρωποι σαν την Μαίρη Βιδάλη που μας απαλύνουν το άλγος τής επαχθούς παράλογης καθημερινότητας. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να παρουσιάζεις το γνωστό με καινοφανή τρόπο.

Η χαρά της ζωής υπερισχύει σε όλα τα έργα τού Πιραντέλλο. Ομοιοπαθητική δραματοθεραπεία με ισχυρό αντίκτυπο.

Βεβαίως κι εξακολουθεί η «κρίση τού θεάτρου». Ευτυχώς υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις.