By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Είπα στο σημερινό κείμενο ν’ αφήσω στην άκρη πολέμους, μακελειά και καταστροφές που σημάδεψαν το 2024. Ούτε Γάζα, ούτε Ουκρανία, ούτε Συρία. Τα φάγαμε με το κουτάλι τους 12 προηγούμενους μήνες, φλομώσαμε με την φρίκη τους. Ούτε την εκλογή Τραμπ θέλησαν να μνημονεύσω, ούτε την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη και στον πλανήτη. Κάτι πιο αισιόδοξο έψαχνα, έναν κατάλογο γεγονότων που έχουν μια κάπως θετικότερη αύρα, λίγο πιο αισιόδοξη απ’ αυτήν που μας χτυπά στο πρόσωπο κάθε μέρα.
Είπα επίσης να ξεφύγω λίγο από τον ελληνικό επαρχιωτισμό και να ανοίξω τους ορίζοντες μου πιο έξω, προς το παγκόσμιο χωριό. Εξ ου και χώθηκα μέσα στις αναφορές και τις αξιολογήσεις μεγάλων διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων, που μετρούν την επίδραση αλλά και την αποδοχή γεγονότων σε παγκόσμια κλίμακα. Μερικές από τις αξιολογικές τους αναφορές, μας προκαλούν έκπληξη εδώ στην Ελλάδα, όπου το μικρό και το επουσιώδες συχνά βασιλεύει. Δεν πειράζει, ας τους ρίξουμε μια ματιά.
Καθώς λοιπόν πλησιάζουμε στο τέλος του 2024, ανατρέχω με ελαφρώς διαφορετικά κριτήρια σε κορυφαία γεγονότα που διαμόρφωσαν την χρονιά. Ο κόσμος μας αντιμετώπισε προκλήσεις, εκπλήξεις, πρόοδο, αλλά και στιγμές που προκάλεσαν απρόσμενο παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Παρακάτω παρουσιάζονται δεκαπέντε γεγονότα που ξεχώρισαν:
- Η τεχνητή νοημοσύνη σε νέα επίπεδα. Το 2024 χαρακτηρίστηκε από την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης (AI). Ειδικότερα, η ανάπτυξη γενετικών γλωσσικών μοντέλων και η ενσωμάτωσή τους σε διάφορους τομείς, όπως η ιατρική, η εκπαίδευση και οι επιχειρήσεις, προκάλεσε εντυπώσεις. Παράλληλα, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με την ηθική χρήση της AI και τις επιπτώσεις της στην αγορά εργασίας. Φόβοι και προοπτικές σε ένα ενιαίο πακέτο, λοιπόν. Όπως κάθε καινούριο που παρουσιάστηκε στην ανθρωπότητα.
- Η Σύνοδος για το Κλίμα 2024. Η φετινή Σύνοδος για το Κλίμα στη Στοκχόλμη αποτέλεσε σημείο καμπής. Με τη συμμετοχή ηγετών από όλο τον κόσμο, αποφασίστηκαν φιλόδοξα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Η δέσμευση για πλήρη απόλιγνιτοποίηση έως το 2040 προκάλεσε ελπίδες αλλά και έντονες συζητήσεις για τις οικονομικές συνέπειες. Δύσκολος δρόμος που εύκολα πισωγυρίζει. Ειδικά με τους Κινέζους και τον Τραμπ στο πολιτικό προσκήνιο.
- Η διεθνής κρίση στην Ταιβάν. Είναι πολύ μακριά από μας και δεν της δώσαμε σημασία, όμως είναι πρόβλημα που μπορεί να ανατινάξει την Άπω Ανατολή από την μια μέρα στην άλλη. Η ένταση ανάμεσα στην Κίνα και την Ταιβάν κλιμακώθηκε, δημιουργώντας ανησυχίες για ενδεχόμενη στρατιωτική σύγκρουση. Η διεθνής κοινότητα αντέδρασε με εκκλήσεις για διάλογο, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση παρενέβησαν διπλωματικά για να αποφευχθεί κλιμάκωση.
- Η επανάσταση στην καθαρή ενέργεια. Η παρουσίαση της πρώτης πλήρως λειτουργικής μονάδας σύντηξης από ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ιστορική. Το γεγονός σηματοδότησε την αρχή μιας νέας εποχής για την ενέργεια, με τεράστιες προοπτικές για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η καθαρή ενέργεια είναι το γήπεδο στο οποίο θα παίζουμε όλοι τις επόμενες δεκαετίες. Αλλάζει τον κόσμο μας.
- Η ανθρωπιστική κρίση στο Σουδάν. Κι αυτό μακριά μας, όμως μπροστά του οι ανθρώπινες απώλειες των κοντινών μας πολέμων μοιάζουν μηδαμινές. Οι συγκρούσεις στο Σουδάν κλιμακώθηκαν, οδηγώντας σε μαζική ανθρωπιστική κρίση. Εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ οι διεθνείς οργανισμοί πάλεψαν να προσφέρουν βοήθεια εν μέσω δύσκολων συνθηκών. Οι εικόνες από τα προσφυγικά στρατόπεδα συγκλόνισαν τον πλανήτη.
- Η νέα αποστολή στη Σελήνη. Η αποστολή Artemis III της NASA ολοκληρώθηκε με επιτυχία, στέλνοντας ξανά ανθρώπους στη Σελήνη για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. Το γεγονός αποτελεί ορόσημο για την εξερεύνηση του διαστήματος και την προετοιμασία για μελλοντικές αποστολές στον Άρη.
- Η έκρηξη της παγκόσμιας οικονομίας. Μετά από χρόνια οικονομικής αβεβαιότητας, το 2024 χαρακτηρίστηκε από μια εντυπωσιακή ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Οι επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες και η βελτίωση της παραγωγικότητας οδήγησαν σε αύξηση του ΑΕΠ στις περισσότερες χώρες, με τις αγορές να καταγράφουν νέα ρεκόρ. Οι χρηματιστηριάκηδες σε πελάγη ευτυχίας.
- Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου Γυναικών. Και όμως ναι, θεωρήθηκε γεγονός παγκόσμιας σημασίας. Το φετινό Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου Γυναικών προσέλκυσε ρεκόρ τηλεθέασης και απέδειξε ότι ο γυναικείος αθλητισμός κερδίζει συνεχώς έδαφος. Οι συναρπαστικοί αγώνες και οι ιστορίες αθλητριών ενέπνευσαν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
- Η ανακάλυψη φαρμάκου για τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ. Μια σημαντική επιστημονική ανακάλυψη ήρθε να δώσει ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους. Το νέο φάρμακο που εγκρίθηκε φέτος αποδείχθηκε αποτελεσματικό στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου, ανοίγοντας νέους ορίζοντες για τη θεραπεία νευροεκφυλιστικών ασθενειών.
- Οι παγκόσμιες κινητοποιήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το 2024 ήταν χρονιά αυξημένης ευαισθητοποίησης για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Διαδηλώσεις σε διάφορες χώρες ανέδειξαν ζητήματα όπως η ισότητα των φύλων, η αστυνομική βία και η ελευθερία του Τύπου. Η παγκόσμια κοινότητα έστρεψε την προσοχή της σε αυτά τα κρίσιμα θέματα. Μπορεί να υπάρχουν άπειρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά υπάρχουν και ζωντανές αντιστάσεις. Είναι μια κάποια παρηγοριά.
- Η παγκόσμια συνεργασία για την αντιμετώπιση πανδημιών. Η δημιουργία ενός νέου διεθνούς οργανισμού για την πρόληψη και διαχείριση πανδημιών αποτέλεσε σημαντική πρόοδο. Μετά τα διδάγματα της πανδημίας COVID-19, χώρες από όλο τον κόσμο δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν για την έγκαιρη ανταπόκριση σε υγειονομικές κρίσεις.
- Η επανάσταση στις μεταφορές με ηλεκτρικά αεροπλάνα. Η πρώτη εμπορική πτήση με πλήρως ηλεκτρικό αεροπλάνο πραγματοποιήθηκε φέτος, ανοίγοντας τον δρόμο για μια πιο βιώσιμη αεροπορία. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να αλλάξει ριζικά τον κλάδο των μεταφορών.
- Η ανακάλυψη νέου εξωπλανήτη. Αστρονόμοι ανακοίνωσαν την ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη με χαρακτηριστικά που μοιάζουν με αυτά της Γης. Η είδηση προκάλεσε ενθουσιασμό, καθώς ενισχύει τις ελπίδες για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής.
- Η επιστροφή της τέχνης στις πόλεις. Το 2024 είδε την αναγέννηση της πολιτιστικής ζωής στις πόλεις, με φεστιβάλ, εκθέσεις και καλλιτεχνικές δράσεις που προσελκύουν εκατομμύρια επισκέπτες. Η τέχνη έγινε ξανά κεντρικό κομμάτι της κοινωνικής ζωής των σκληρών και ψυχρών μεγαλουπόλεων. Εμείς εδώ δεν το πολυκαταλάβαμε, αλλά τα διεθνή πρακτορεία επιμένουν ότι πρόκειται για πολύ ενδιαφέρουσα και μαζική τάση.
- Η νίκη κατά του αναλφαβητισμού. Αν θέλετε το πιστεύετε, αλλά η φετινή χρονιά αποτέλεσε ορόσημο για την εκπαίδευση, με αρκετές χώρες να ανακοινώνουν ότι πέτυχαν πλήρη εξάλειψη του αναλφαβητισμού. Το γεγονός αυτό θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στον τομέα της ανθρώπινης ανάπτυξης.
Τα παραπάνω γεγονότα αποτυπώνουν τη δυναμική του 2024.
Από την τεχνολογική πρόοδο μέχρι τις κοινωνικές προκλήσεις, η χρονιά αυτή μας θύμισε πόσο σύνθετος και αλληλεξαρτώμενος είναι ο κόσμος μας.
Καθώς προχωράμε στο 2025, ας κρατήσουμε τα διδάγματα αυτής της χρονιάς, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο αύριο.
Κι αν δεν το βρούμε, ας έχουμε τουλάχιστον κάτι να αντιπαραθέτουμε στις άσχημες ειδήσεις που μας κατακλύζουν.
