By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Του Δ. Γιαννακόπουλου
Η ΤΡ παρουσιάζει το νέο συγκοινωνιακό χάρτη της Αττικής
Κηφισίας, Μεσογείων, Κατεχάκη, «Ποτάμι», «Παραλιακή», Βουλιαγμένης, Λ.ΝΑΤΟ, Λ. Αθηνών, Αττική Οδός, Βάρης – Κορωπίου, Σταδίου και Πανεπιστημίου στο κέντρο της πόλης κι ένα σωρό ακόμη μεγάλοι και μικρότεροι δρόμοι καθορίζουν τις ζωές εκατομμυρίων κατοίκων του Λεκανοπεδίου, προκαλώντας φοβερές κοινωνικοοικονομικές συνέπειες. Οι όποιες προσπάθειες έγιναν στο παρελθόν αποδείχθηκαν ατελέσφορες. Τουλάχιστον 3 από τις 365 μέρες του χρόνου, οι οδηγοί στέκονται ακινητοποιημένοι σε μποτιλιαρίσματα. Τουλάχιστον 1,5 ώρα τη μέρα βρίσκονται στο αυτοκίνητο και η επιβάρυνση από αυτό όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανέρχεται σε 195 κιλά, ενώ στο πορτοφόλι σε κάτι περισσότερο από 171 ευρώ.
Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά αφού μετά την υγειονομική κρίση αυξήθηκε κατακόρυφα ο αριθμός των νέων οχημάτων στην Αττική χωρίς να καταστεί υποχρεωτική η απόσυρση των παλαιότερων κι έτσι τα αυτοκίνητα είναι περισσότερα κατά 22% περίπου σε σχέση με το 2019.
Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
Οι όποιες προσπάθειες αποσυμφόρησης έγιναν έως σήμερα αποδείχθηκαν ατελέσφορες είτε γιατί εφαρμόστηκαν αποσπασματικά και εγκαταλείφθηκαν σύντομα, είτε γιατί δεν υπολογίστηκε η πολεοδομική επέκταση σε περιοχές με επαρχιακούς – στενούς δρόμους, είτε κυρίως γιατί κανείς δεν έδωσε έμφαση στο μείζον, την ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
«Η κυβέρνηση έχει επενδύσει συστηματικά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, δρομολογούνται πολλοί διαφορετικοί διαγωνισμοί προκειμένου να μπορούμε να καταλήξουμε σε αυτό το αποτέλεσμα. Τους επόμενους μήνες οι συμπολίτες μας στην Αττική θα αρχίσουν να βλέπουν μία αισθητή διαφορά στην ποιότητα των παρεχόμενων μεταφορικών υπηρεσιών», αναφέρει ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης έχοντας θέσει στην κορυφή των προτεραιοτήτων του το θέμα. Ήδη στις «γραμμές» εισήχθησαν εκατοντάδες νέα ηλεκτρικά λεωφορεία και έως το ερχόμενο καλοκαίρι ο στόλος θα αριθμεί 950 επιπλέον οχήματα, ενώ αντίστοιχη αύξηση θα γίνει και στα τρόλεϊ.
Το σχέδιο
Τούτων δοθέντων, την ερχόμενη Τετάρτη 15 Οκτωβρίου θα παρουσιαστεί από την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών o νέος συγκοινωνιακός χάρτης της Αττικής με στόχο τα μέσα μαζικής μεταφοράς να γίνουν πρώτη επιλογή των πολιτών της Αθήνας. Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης ποδηλατόδρομους, σημεία στάθμευσης, πιάτσες ταξί, αναδρομολογήσεις και βεβαίως έμφαση στην προσβασιμότητα καθώς όλα τα οχήματα και τα βαγόνια θα έχουν χώρους για άτομα με ειδικές ανάγκες.
Επίσης όλοι οι επιβάτες, θα μπορούν να πληρώνουν με κάρτα ή το κινητό τους ή το ψηφιακό τους «πορτοφόλι», σε ακυρωτικό μηχάνημα/πύλη εισόδου – εξόδου. Το σχετικό πρόγραμμα τρέχει πιλοτικά εδώ και λίγους μήνες στις λεωφορειακές γραμμές του αεροδρομίου και θα επεκταθεί προσεχώς.
Επίσης, έρχεται ο νέος ΚΟΚ, ο οποίος θα ψηφιστεί στη Βουλή τον Νοέμβριο και πλέον θα υπάρχει περιφρούρηση στις λεωφορειολωρίδες και με κάμερες. 1.000 κάμερες στην Αθήνα, θα αρχίσουν να μπαίνουν στις αρχές του 2025.
Βασίλης Οικονόμου: Έχουμε σχέδιο
Ο αρμόδιος υφυπουργός Μεταφορών Βασίλης Οικονόμου ο οποίος από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων συνεργάζεται με τους επιτελείς και τους εργαζόμενους των ΜΜΜ και παράλληλα με τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς, δηλώνει σχετικά:
«Έχουμε ένα πολύ συγκεκριμένο σχεδιασμό, στον οποίο ως παράπλευρο κέρδος θα είναι η αποσυμφόρηση του Κηφισού. Να φύγουν από το Βοτανικό που είναι όλες οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που κάνουν το εμπόριο, οι οποίες και θα πάνε στο πάρκο logistics στη Φυλή. Αυτή η μεταφορά θα γίνει μέχρι το 2026, σε δύο χρόνια. Δηλαδή είναι ένα πρόγραμμα πολύ σημαντικό γιατί είναι και επιχορηγούμενο από το Ταμείο Ανάκαμψης».
Από το έργο αυτό θα μειωθούν σημαντικά και τα φορτηγά από τον δρόμο:
«Αυτό τα 4.000 – 5.000 φορτηγά που κάθε μέρα κινούνται στον Κηφισό και είναι υπεύθυνα, για να μην πω για το 60-70% τουλάχιστον της κίνησης που ζούμε όλοι οι υπόλοιποι, όλα αυτά θα πηγαίνουν πλέον στο πάρκο logistics της Φυλής. Ένα πολύ μεγάλο αναπτυξιακό έργο, το οποίο με τον σύγχρονο τρόπο όπως θα διαμορφωθεί, θα φύγουμε από το Μπανγκλαντές του Βοτανικού».
Οι εισηγήσεις των συγκοινωνιολόγων
Από την πλευρά τους οι συγκοινωνιολόγοι (Ένωση Συγκοινωνιολόγων Ελλάδος) εισηγούνται τη δημιουργία μητροπολιτικού φορέα ως υπεύθυνο για τη χάραξη και τήρηση του νέου σχεδίου, συνοψίζοντας τις προτάσεις τους στην εφαρμογή του πράσινου δακτυλίου, τη δημιουργία πρόσθετων οδικών αξόνων και φυσικά την αξιοποίηση των ΜΜΜ.
«Τα σύνθετα προβλήματα απαιτούν σύνθετες λύσεις», επισημαίνουν τονίζοντας ότι το επιστημονικό προσωπικό , όπως συμβαίνει σε όλο τον δυτικό κόσμο, πρέπει να έχει ρόλο όχι μόνο στη χάραξη αλλά και στην εφαρμογή του στρατηγήματος.
Πράσινος Δακτύλιος
Ο πρόεδρος του φορέα Θ. Τσιάνος εξηγεί σχετικά για τον Πράσινο Δακτύλιο στον οποίο η είσοδος θα γίνεται με βάση τις εκπομπές ρύπων των οχημάτων.
«Τα μονά/ζυγά είναι ένα παρωχημένο μέτρο. Θα πρέπει ο Δακτύλιος πλέον να στηρίζεται σε κριτήρια περιβαλλοντικά και αριθμητικά. Βάσει της τελευταίας μελέτης, στον Μικρό Δακτύλιο εισέρχονται περίπου μισό εκατομμύριο αυτοκίνητα κάθε μέρα. Από αυτά, ένα μεγάλο μέρος -περίπου 30% και μεγαλύτερο σε κάποιες οδούς, όπως η Πανεπιστημίου- αφορά διαμπερή κίνηση, δηλαδή οδηγούς που περνούν για να φτάσουν σε άλλες περιοχές. Πρέπει λοιπόν, με δεδομένο το ότι όταν ένα δίκτυο ξεπερνά τη μεταφορική του ικανότητα στο τέλος κρασάρει, να δούμε πόσα οχήματα μπορεί να σηκώσει το κέντρο της Αθήνας».
Η πρόταση του Συλλόγου προς την κυβέρνηση κάνει λόγο για προσδιορισμό του αριθμού αυτού που σηκώνει το κέντρο και κατόπιν προσδιορισμό του ορίου ρύπων. Το σχέδιο θέλει αρχικά να επιτρέπεται η είσοδος στον Μικρό Δακτύλιο των αυτοκινήτων που εκπέμπουν κάτω των 120 γραμμαρίων CO2 ανά χιλιόμετρο (είναι η τυπική εκπομπή ενός βενζινοκίνητου μίνι αυτοκινήτου πόλης) και με την πάροδο του χρόνου και σε τακτά διαστήματα (για παράδειγμα ανά διετία) αυτό το όριο να κατεβαίνει, εξαιρώντας αποκλειστικά τους μόνιμους κατοίκους.
Προώθηση νέων μέσων
Σύμφωνα με τους συγκοινωνιολόγους, οι στρατηγικές για την προώθηση της κοινής χρήσης μέσων μεταφοράς μεταβάλλονται ανάλογα με το όχημα, τον σκοπό και τον στόχο. Για παράδειγμα, για το carpooling (δυνατότητα ένα μικρό σύνολο μετακινούμενων να εξυπηρετείται από ένα ιδιωτικό όχημα, κυρίως για τη μετακίνησή του στην εργασία ή στο σχολείο) η πολιτεία θα πρέπει να διερευνήσει τις ανάγκες μετακίνησης ανά περιοχή, να τις αξιολογήσει και να καθορίσει συγκεκριμένες πολιτικές κινήτρων, όπως εκπτώσεις και προνομιακά πακέτα για τους χρήστες, μείωση στην τιμή των διοδίων, αλλά και αντικίνητρα όπως αποκλειστικές λωρίδες κίνησης οχημάτων που μεταφέρουν π.χ. πάνω από 2 επιβάτες ή ακόμη και να έχουν ελεύθερη πρόσβαση π.χ. στον πράσινο δακτύλιο.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν θα πρέπει να ευνοείται η χρήση του ιδιωτικού οχήματος έναντι των ΜΜΜ. Επίσης, ο μετασχηματισμός των πόλεων με προώθηση των μετακινήσεων, κυρίως με ΜΜΜ, δημιουργεί την ανάγκη εξασφάλισης ιδιωτικού οχήματος μόνο για συγκεκριμένες περιπτώσεις (μέρες) ή για υπεραστικές μετακινήσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σκόπιμο η πολιτεία να παρέχει οικονομικά κίνητρα σε εταιρίες ενοικίασης οχημάτων ή στους χρήστες που δεν διαθέτουν ιδιωτικό όχημα, ώστε να μπορούν να ενοικιάζουν φθηνά ένα όχημα για να καλύψουν τις περιστασιακές τους ανάγκες.
Συστήματα όπως τα bike & ride sharing, μπορούν να προωθηθούν συνδυαστικά με τις πολυτροπικές μετακινήσεις και το last-mile connectivity. Απαραίτητος, όμως, είναι και ο μετασχηματισμός των πόλεων και ιδιαίτερα των κεντρικών περιοχών, ώστε οι πολίτες που χρησιμοποιούν το κοινόχρηστο όχημα μικροκινητικότητας ή το κοινόχρηστο ποδήλατο να μπορούν να μετακινηθούν με ασφάλεια.
Τέλος, η δημιουργία εφαρμογών (apps), είναι απαραίτητη ώστε να υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες για τη διαθεσιμότητα και την τιμολόγηση των κοινόχρηστων οχημάτων.
Οδικοί άξονες
Προτεραιότητα δίδεται και στη δημιουργία νέων δρόμων. Συγκεκριμένα, την τρέχουσα περίοδο, βρίσκεται στα σκαριά μια σειρά οδικών έργων που θα αποσυμφορήσουν τη λεωφόρο Κηφισού, την Αθηνών – Κορίνθου, την Αττική Οδό, αλλά και τα νότια προάστια που, με την ολοκλήρωση του έργου του Ελληνικού, θα έχουν δεκάδες χιλιάδες περισσότερες διελεύσεις αυτοκινήτων.
Συνοπτικά, εκτός του Κέντρου Logistics στη Φυλή (ανήκει στο ΤΑΙΠΕΔ) και της διαπλάτυνσης της λεωφόρου Κηφισού (ανήκει στην Περιφέρεια), εξετάζεται η επέκταση της Περιφερειακής Υμηττού προς τη λεωφόρο Βουλιαγμένης και προς το παραλιακό μέτωπο, το οδικό τμήμα Ελευσίνα – Οινόη που θα αποσυμφορήσει τον Κηφισό, ο διπλός κόμβος του Σκαραμαγκά και οι υπογειοποιήσεις. Ώριμα είναι τα έργα του κόμβου της λεωφόρου Σχιστού και της αναβάθμισης της περιφερειακής Αιγάλεω, αλλά και η επέκταση της λεωφόρου Κύμης που θα συνδέσει την Αττική Οδό με την ΠΑΘΕ.
Η γραμμή 4 του Μετρό
Στο τέλος της δεκαετίας υπολογίζεται ότι παραπάνω από τους μισούς κατοίκους των δήμων της Αττικής θα μετακινούνται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το Μετρό και τον Ηλεκτρικό.
Ήδη οι 3 γραμμές με τους 66 σταθμούς του Μετρό έκτασης 90,1 χιλιομέτρων χρησιμοποιούνται ημερησίως από 950.000 επιβάτες και επιπλέον 340.000 θα εξυπηρετούνται από το 2028-2029 όταν ολοκληρωθεί η «γραμμή 4», το μεγαλύτερο έργο υποδομής της χώρας κόστους άνω του 1,5 δις ευρώ.
Αποτελείται από δεκατέσσερις νέους υπόγειους σταθμούς, ενώ στον σταθμό «Ευαγγελισμός» θα συναντάται με τη σημερινή Γραμμή 3 (μπλε). Συνολικά, οι 15 σταθμοί της Γραμμής 4 του μετρό θα είναι: Άλσος Βεΐκου, Γαλάτσι, Ελικώνος, Κυψέλη, Δικαστήρια, Αλεξάνδρας, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Πανεπιστημιούπολη, Ιλίσια, Ζωγράφου και Γουδή, μήκους περίπου 13 χλμ. σήραγγας και συμβατικό χρόνο περαίωσης τα οκτώ χρόνια από την υπογραφή της σύμβασης.
Επιπλέον, σε συνέχεια του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε., της ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε., του Δήμου Αθηναίων και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ολοκληρώθηκαν οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για το σύνολο του δημόσιου χώρου που επηρεάζεται και αναδιαμορφώνεται και για την τελική μορφή που θα λάβουν – μετά την ολοκλήρωση του έργου – οι τρεις εμβληματικές πλατείες Κολωνακίου, Εξαρχείων και Κυψέλης, καθώς και οι επιφανειακοί χώροι μπροστά από τους σταθμούς «Ακαδημία», «Ευαγγελισμός», «Αλεξάνδρας» και «Δικαστήρια».
Τέλος υπολογίζεται ότι με τη λειτουργία της, οι μετακινήσεις με ΙΧ θα μειωθούν κατά 53.000 περίπου ημερησίως, η έκλυση διοξειδίου του άνθρακα θα μειωθεί κατά 318 tons/ημέρα, καθώς επίσης και θα εξοικονομηθούν 1.216 μεγαβατώρες ενέργειας.
