“Ανάγκη και μονόδρομος να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και των ευθυνών”

«Είναι επιτακτική ανάγκη και μονόδρομος να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και των ευθυνών», τόνισε η υφυπουργός Παιδείας, Ζέττα Μακρή, σε συνέντευξή της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ αναφερόμενη στο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη και υπογράμμισε την ευθύνη της Παιδείας «για έναν καλύτερο και ασφαλέστερο κόσμο, το χρέος της προς τη νέα γενιά, την ελπίδα που φέρνει μαζί της».

Η κ. Μακρή επεσήμανε ότι από το 2019, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας «χτίζει συντεταγμένα το σύγχρονο, συμπεριληπτικό σχολείο εισάγοντας καινοτόμες προσεγγίσεις και διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, με σχεδιασμό ρεαλιστικό, χωρίς ανατροπές και αιφνιδιασμούς, που θεραπεύουν τις παθογένειες του παρελθόντος».

Αναφέρθηκε στη «μεγάλη ευκαιρία» που αποτέλεσε η πανδημία για τη διαμόρφωση της νέας εκπαιδευτικής πραγματικότητας. «Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της εκπαίδευσης και η χρήση των ψηφιακών μέσων οδήγησαν στον ψηφιακό γραμματισμό και την αξιοποίηση της τεχνολογίας για εκπαιδευτικούς σκοπούς, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εκπαιδευτική διαδικασία να έχουν πρόσβαση στην ψηφιακή γνώση με την παροχή επιπλέον ψηφιακών εργαλείων σε κάθε μαθητή, εκπαιδευτικό και εκπαιδευτική δομή», ανέφερε.

Από τις πολιτικές που ξεχωρίζει η κ. Μακρή ως σημαντικότερη είναι η άμεση διασύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας και την πραγματική οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται: η ίδρυση 25 Πρότυπων ΕΠΑΛ σε όλη τη χώρα, η δυνατότητα υποβολής παράλληλου μηχανογραφικού, μέσω του οποίου οι υποψήφιοι μπορούν να οδηγηθούν στα αναβαθμισμένα δημόσια ΙΕΚ, η λειτουργία 126 Δημόσιων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης και η ίδρυση 15 Πειραματικών και Θεματικών ΔΙΕΚ.

Η υφυπουργός δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και δη τους εκπαιδευτικούς, με 25.000 μόνιμους διορισμούς μετά από 12 χρόνια, 4.500 μόνιμους διορισμούς στην Ειδική Αγωγή και 1.500 διορισμούς ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία, διορισμοί για πρώτη φορά στην ιστορία.

Τέλος, συνοψίζοντας σε μία φράση το έργο του υπουργείου Παιδείας τα τελευταία χρόνια τόνισε ότι εδώ και 4 χρόνια γίνεται έργο για την Παιδεία, η οποία αλλάζει στην πράξη.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της υφυπουργού Παιδείας, Ζέττας Μακρή στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τη δημοσιογράφο Αθηνά Καστρινάκη

Ερ: Είμαστε εδώ για να κάνουμε μία συζήτηση για την Παιδεία, αλλά η «σκιά» του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη είναι ακόμη εδώ. Ποιες είναι δικές σας σκέψεις, 19 ημέρες μετά;

Απ: Κάτω από τη σκιά, τη θλίψη και την οδύνη της ασύλληπτης τραγωδίας στα Τέμπη, με βαθύ πόνο και βουβό σπαραγμό για τις ψυχές που χάθηκαν άδικα, για τις οικογένειες που θρηνούν θύματα, για τους τραυματίες που προσπαθούν να συνεχίσουν με ανοιχτά τα τραύματά τους, ψυχικά και σωματικά, βρισκόμαστε και συνομιλούμε για την Παιδεία, την ευθύνη της για έναν καλύτερο και ασφαλέστερο κόσμο, το χρέος της προς τη νέα γενιά, την ελπίδα που φέρνει μαζί της. Συγκλονισμένοι από το μέγεθος της απώλειας είναι επιτακτική ανάγκη και μονόδρομος να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και των ευθυνών.

Ερ: Καθώς πλησιάζουμε στο τέλος της τετραετίας και της θητείας σας στο υπουργείο Παιδείας, θα ήθελα αρχικά να σας ρωτήσω, σχετικά με το κυβερνητικό έργο, ποια θεωρείτε σημαντικότερη «παρακαταθήκη»;

Απ: Την παρούσα σχολική χρονιά έχουμε επιστρέψει στην εκπαιδευτική κανονικότητα μετά από τρία χρόνια πρωτόγνωρων συνθηκών λόγω της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Και, ναι, όπως έχουμε ξαναπεί, η πανδημία αποτέλεσε μια μεγάλη ευκαιρία για τον τομέα της εκπαίδευσης και η νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα έχει, πλέον, ισχυρό ψηφιακό αποτύπωμα.

Κατά την διάρκεια της πανδημίας, η τηλεκπαίδευση και η χρήση των ψηφιακών μέσων, ως ιδιαίτερα χρήσιμα εργαλεία, ανέδειξαν το ψηφιακό μάθημα σε μία υψηλής ποιότητας εκπαιδευτική πράξη προκειμένου να μη διακοπεί η μαθησιακή διαδικασία και να προχωρήσει η διδασκαλία της ύλης. Τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας που πραγματοποιούσαν, καθημερινά, τηλεκπαίδευση άγγιξαν τα 1,6 εκατομμύρια με το σύνολο των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας να έχει εγγραφεί στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο. Ενώ θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι υλοποιούνταν, καθημερινά, πάνω από 39.000 ταυτόχρονες συνεδρίες στα Γυμνάσια και τα Λύκεια και πάνω από 54.000 ταυτόχρονες συνεδρίες στα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της εκπαίδευσης και η χρήση των ψηφιακών μέσων οδήγησαν στον ψηφιακό γραμματισμό και την αξιοποίηση της τεχνολογίας για εκπαιδευτικούς σκοπούς, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εκπαιδευτική διαδικασία να έχουν πρόσβαση στην ψηφιακή γνώση με την παροχή επιπλέον ψηφιακών εργαλείων σε κάθε μαθητή, εκπαιδευτικό και εκπαιδευτική δομή. Ειδικότερα:

• περισσότεροι από 664.000 παιδιά, νέοι και, σχεδόν, το σύνολο των εκπαιδευτικών, μόνιμων και αναπληρωτών, έλαβαν και αξιοποίησαν την επιταγή 200 ευρώ για την αγορά τεχνολογικού εξοπλισμού, μέσω των προγραμμάτων «Ψηφιακή Μέριμνα» και «Ψηφιακή Μέριμνα ΙΙ», συνολικού ύψους 132 εκατομμυρίων ευρώ. Ο συνολικός αριθμός των εξαργυρωμένων επιταγών ξεπέρασε τις 664.000 ενώ οι ωφελούμενοι συνολικά ανέρχονται σε περισσότερες από 292.000 οικογένειες και 163.000 εκπαιδευτικούς, που αγόρασαν συνολικά πάνω από 528.000 συσκευές.
• περίπου 90.000 laptop και tablet δόθηκαν σε σχολικές μονάδες της επικράτειας από προγράμματα ΕΣΠΑ,
• 36.000 διαδραστικά συστήματα διατέθηκαν στην Ε’ και ΣΤ’ τάξη του Δημοτικού καθώς και σε όλα τα γυμνάσια και λύκεια της χώρας, προϋπολογισμού 180 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ενώ
• 177.000 σετ ρομποτικής για παιδιά 4-15 ετών χορηγήθηκαν σε νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, προϋπολογισμού 30 εκατ. Ευρώ.

Ακόμη, η ύπαρξη ταχύτερου internet σε όλα τα σχολεία, η μέριμνα για τον εφοδιασμό των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αναπηρία εξειδικευμένου και προηγμένου τεχνολογικού εξοπλισμού, καθώς και η ίδρυση εργαστηρίων εικονικής πραγματικότητας σε 100 σχολεία της χώρας και Kέντρα Καινοτομίας, ένα σε κάθε περιφέρεια, προϋπολογισμού 114 εκατ. ευρώ, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για παροχή σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού σε όλα τα Εργαστηριακά Κέντρα των δομών Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης συμπληρώνουν την προσπάθεια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης.

Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, σχεδιάσθηκαν και υλοποιήθηκαν σημαντικές ψηφιακές καινοτομίες για την διευκόλυνση της λειτουργίας και της οργάνωσης της εκπαίδευσης, που ήταν αποτέλεσμα της στενής συνεργασίας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, όπως:

• η εφαρμογή των ηλεκτρονικών εγγραφών (e-eggrafes) σταδιακά σε όλες τις βαθμίδες,
• η έκδοση ψηφιακών αποσπασμάτων απολυτηρίων (e-apolytiria) στα γυμνάσια και τα λύκεια,
• οι πλήρως ψηφιοποιημένες διαδικασίες με τις e-τοποθετήσεις για τους αναπληρωτές, με στόχο την έγκαιρη στελέχωση των σχολικών μονάδων, την απλούστευση, επιτάχυνση και βελτίωση της διαδικασίας, την ενίσχυση της διαφάνειας, καθώς επίσης και την άμεση ενημέρωση των εκπαιδευτικών για τον βέλτιστο προγραμματισμό τους, λαμβανομένων υπόψη των προτιμήσεών τους. Το σύστημα επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την ψηφιακή ανάληψη υπηρεσίας, τη σύναψη ψηφιακής σύμβασης και την αλγοριθμική τοποθέτηση των αναπληρωτών στις σχολικές μονάδες και, τέλος,
• το edupass.gov.gr, το ψηφιακό εργαλείο, που συνέβαλλε στην προστασία της δημόσιας υγείας, στη θωράκιση της δια ζώσης λειτουργίας των εκπαιδευτικών δομών όλων των βαθμίδων αλλά και στην απλούστευση των διαδικασιών ελέγχου για την τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων που αφορούσαν στη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία την περίοδο των περιορισμών λόγω πανδημίας.

Η τηλεκπαίδευση είναι η αναμφισβήτητη κατάκτηση της σχολικής κοινότητας και αποτελεί ένα από τα ουσιαστικά εργαλεία που συμπληρώνουν και εξελίσσουν τις δυνατότητες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, χωρίς, όμως, να υποκαθιστά την διά ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία.

Ερ: Ποια αλλαγή ξεχωρίζετε ως σημαντικότερη από εκείνες που δρομολογήθηκαν αυτό το διάστημα;

Απ: Ένας από τους πρώτιστους στόχους του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων ήταν η άμεση διασύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας και την πραγματική οικονομία, προκειμένου να αποτελέσει συνειδητή επιλογή και να καλυφθεί το χάσμα, που παρατηρείται μεταξύ προσφοράς και ζήτησης σε συγκεκριμένα επαγγέλματα.

Με προσήλωση, σχεδιάσαμε, οργανώσαμε και εφαρμόζουμε, πλέον σύγχρονες και αναμορφωμένες προσεγγίσεις γύρω από την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, με στόχο τον επαναπροσδιορισμό της στη θέση, που της αξίζει στον εκπαιδευτικό χάρτη.

Με καινοτομίες, όπως:

• την ίδρυση 25 Πρότυπων ΕΠΑΛ σε όλη τη χώρα
• την δυνατότητα υποβολής παράλληλου μηχανογραφικού, μέσω του οποίου οι υποψήφιοι μπορούν να οδηγηθούν στα αναβαθμισμένα δημόσια ΙΕΚ
• την λειτουργία 126 Δημόσιων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης που δίνουν την δυνατότητα φοίτησης 28.000 σπουδαστών σε 134 ειδικότητες μεγάλης ζήτησης
• την ίδρυση 15 Πειραματικών και Θεματικών ΔΙΕΚ όπου τα Πειραματικά ΔΙΕΚ προσφέρουν προγράμματα σπουδών σε συνεργασία με ερευνητικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως ζυθοποιού-βυνοποιού, τεχνικού αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών, στελέχους μάρκετινγκ ηλεκτρονικού εμπορίου ενώ τα Θεματικά ΔΙΕΚ προσανατολίζονται σε ένα ευρύ θεματικό πλαίσιο με ειδικότητες όπως STEAM, παραγωγής μεταποίησης προϊόντων και βιώσιμης ανάπτυξης, φυσικού περιβάλλοντος, αθλητισμού και αναψυχής, υγείας και κοινωνικής φροντίδας

Ενισχύουμε, έμπρακτα, την επαγγελματική εκπαίδευση, αλλάζουμε την γενικότερη, στρεβλή εικόνα που υπάρχει για αυτήν στην χώρα μας και ενθαρρύνουμε τους μαθητές και τους γονείς να στραφούν προς αυτή και να την επιλέξουν για την επαγγελματική τους αποκατάσταση ως απαίτηση της εποχής. Πρωτίστως, εστιάζουμε στη διασφάλιση δικαιωμάτων και ίσων ευκαιριών για το σύνολο των νέων, συμπεριλαμβανομένων των νέων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, καθώς και εκείνων με λιγότερες ευκαιρίες, για λόγους διαφορετικότητας ή δυσμενούς κοινωνικού, πολιτισμικού και οικονομικού περιβάλλοντος.

Ακόμη, με την δημιουργία του Κεντρικού Συμβουλίου Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης σε συνδυασμό με την δημιουργία ενός συστήματος διακυβέρνησης με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων (ΣΕΒ, ΣΒΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΕ), για την παροχή άμεσης πρόσβασης στις ανάγκες της αγοράς, ώστε να μην υπάρχει αναντιστοιχία των εκροών του συστήματος της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, επιχειρούμε μια συνολική ολιστική μεταρρύθμιση στον χώρο της επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης.

Παράλληλα, καθιερώσαμε μητρώο εκπαιδευτικών εκπαιδευτών της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης που δίνει μεγάλη βαρύτητα στην εμπειρία των διδασκόντων, ώστε να εξασφαλιστεί η μετάδοση πραγματικά επαγγελματικών γνώσεων.

Αυτή η συντονισμένη προσπάθεια έχει αντίκρισμα. Την τρέχουσα σχολική χρονιά, στα ΕΠΑΛ σπουδάζουν 106.680 μαθητές, σε αντίθεση με το σχολικό έτος 2016-2017, που φοιτούσαν 87.086. Αυξητική είναι και η τάση των αριθμών για το μεταλυκειακό έτος – τάξη μαθητείας. Κατά την τρέχουσα περίοδο, συγκριτικά με την περίοδο 2021-2022, καταγράφεται αύξηση μαθητευομένων κατά 48,8%, αύξηση των τμημάτων κατά 40,5% και αύξηση των εκπαιδευτικών που διδάσκουν και εποπτεύουν στα τμήματα μαθητείας κατά 38%.

Αντίστοιχη είναι και η εικόνα στα Δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης όπου η αναβάθμιση και η σύνδεσή τους με την αγορά εργασίας τα αναδεικνύουν σε πόλους εξωστρέφειας και προοπτικής για τους νέους.

Ερ: Οι επιμέρους πολιτικές του υφυπουργείου, που πλαισιώνουν την κεντρική πολιτική του υπουργείου, πώς έχουν αλλάξει την εκπαίδευση στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση;

Απ: Μέσα σε 4 χρόνια, με αρωγό και πολύτιμο σύμμαχό μας την κοινωνία, «μεταβολίσαμε» και αντιμετωπίσαμε, μεθοδευμένα, συντονισμένα και συλλογικά τις εξωγενείς παγκόσμιες κρίσεις, κυρίως την υγειονομική. Αξιοποιήσαμε το εξαιρετικό δυναμικό των εκπαιδευτικών μας, αφουγκραστήκαμε τις επιθυμίες και την θέληση των παιδιών μας, καταφέραμε να μετατρέψουμε τις αδυναμίες σε ευκαιρίες και τολμήσαμε να κομίσουμε μία νέα, δραστική μεταρρυθμιστική και εκσυγχρονιστική πολιτική πραγμάτων στην παιδεία. Αυτόν τον συγχρονισμό των επιτακτικών απαιτήσεων της εποχής, καταφέραμε να αδράξουμε, δημιουργικά, προκειμένου να διατρέξουμε την ραχοκοκαλιά της εκπαίδευσης από «κάτω προς τα πάνω», από το νηπιαγωγείο έως το πανεπιστήμιο.

Από το 2019, κτίζουμε, συντεταγμένα, το σύγχρονο, συμπεριληπτικό σχολείο εισάγοντας καινοτόμες προσεγγίσεις και διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, με σχεδιασμό ρεαλιστικό, χωρίς ανατροπές και αιφνιδιασμούς, που θεραπεύουν τις παθογένειες του παρελθόντος. Ένα σχολείο που προσφέρει ίσες ευκαιρίες ακόμη και στα άτομα με προσφυγικό και μεταναστευτικό υπόβαθρο.

Τα παιδιά μας ξεκινούν, πλέον, την υποχρεωτική τους εκπαίδευση από την ηλικία των 4 ετών, μαθαίνοντας και αγγλικά για την διεύρυνση της γλωσσολογικής τους αντίληψης, σε ένα ολοένα και περισσότερο αναβαθμισμένο, ψηφιακά, και εξοπλισμένο, τεχνολογικά, σχολείο. Κάναμε πραγματικότητα την εισαγωγή των σύγχρονων εργαστηρίων δεξιοτήτων με καινοτόμες θεματικές και, με συνέπεια, εργαζόμαστε, εντατικά, προκειμένου η αποστήθιση να δώσει, πλέον, την θέση της στην κριτική σκέψη με τα 166 νέα προγράμματα σπουδών και την χρήση του πολλαπλού βιβλίου. Τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία διπλασιάστηκαν, το ολοήμερο σχολείο επεκτάθηκε έως τις 17:30 και εμπλουτίστηκε με δημιουργικό περιεχόμενο, ενώ, συγκροτήθηκαν εκπαιδευτικοί όμιλοι με στόχο την διαδραστική γνωστική διεύρυνση. Παράλληλα, όπως αναφέραμε και παραπάνω προχωρήσαμε σε μία νέα φιλοσοφία γύρω από την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας.

Επενδύουμε, συνεχώς, στην αξιοποίηση των μεγάλων δυνατοτήτων των εκπαιδευτικών λειτουργών, τους σημαντικούς και ουσιαστικούς συνεργάτες μας σε όλη αυτή την μετεξέλιξη, με:

• 25.000 μόνιμους διορισμούς μετά από 12 χρόνια,
• 4.500 μόνιμους διορισμούς στην ειδική αγωγή – τους πρώτους στα εκπαιδευτικά χρονικά – και
• 1.500 διορισμούς ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία, επίσης, τους πρώτους στην ιστορία.

Με συνεχείς επιμορφώσεις, με βελτιωτική αξιολόγηση, με διαγνωστικές εξετάσεις τύπου PISA για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος, με την χρήση ψηφιακών και υποστηρικτικών μαθησιακών εργαλείων, οι εκπαιδευτικοί μας καταβάλλουν, επισταμένα, προσπάθειες με στόχο την κατάκτηση υψηλότερων επιπέδων εγγραμματισμού των παιδιών μας. Ενώ, ενισχύουμε τις σχολικές μονάδες με παιδαγωγικούς συμβούλους – μέντορες και ενδοσχολικούς συντονιστές για την στήριξη του εκπαιδευτικού έργου.

Ερ: Εάν συνοψίζατε με μια φράση το έργο του υπουργείου Παιδείας τα τελευταία χρόνια, ποια θα ήταν;

Απ: Τέσσερα χρόνια έργο για την Παιδεία, Αλλαγή #ΣτηνΠράξη