By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Ανδρέα Μαζαράκη
Συγκλονιστικές είναι οι αποκαλύψεις του Foreign Affairs για τη χαμένη ευκαιρία μίας ειρήνης στην Ουκρανία μέσω των διαπραγματεύσεων, που είχαν αρχίσει το 2022, λίγες μέρες μετά την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας. Όπως γίνεται φανερό από το δημοσίευμα, που είναι προϊόν εξαντλητικής έρευνας, η Δύση δεν επιθυμούσε ποτέ τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων για ειρήνευση στην Ουκρανία και αντ’ αυτού πρόσφερε στον πρόεδρο Ζελένσκι αυξημένη στρατιωτική βοήθεια. Δύο χρόνια μετά, είναι προφανές πως η Δύση μετανιώνει που παρεμπόδισε την επίτευξη ειρήνης, καθώς η Ρωσία άντεξε στις πρωτοφανείς δυτικές κυρώσεις, ενώ βγαίνει πιο ισχυρή απ’ αυτόν τον αχρείαστο πόλεμο.
Πηγαίνοντας πίσω στο 2022, ήταν ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον που τορπίλισε τις διαπραγματεύσεις, καθώς ήθελε να διατηρηθεί το ουκρανικό στην επικαιρότητα επιδιώκοντας την πολιτική του επιβίωση, εν μέσω των προσωπικών του σκανδάλων. Ο πρόεδρος Πούτιν επεσήμανε μάλιστα ότι οι συζητήσεις διακόπηκαν, όταν ο Τζόνσον παρέδωσε εκ μέρους του «αγγλοσαξονικού κόσμου» την εντολή στο Κίεβο να «πολεμήσει τη Ρωσία μέχρι να επιτευχθεί η νίκη και η Ρωσία να υποστεί μια στρατηγική ήττα».
Υπενθυμίζεται ότι ήδη από τις 30 Μαρτίου 2022, ο Τζόνσον δήλωνε: «Πρέπει να συνεχίσουμε και να εντείνουμε τις κυρώσεις μέχρι να φύγουν όλα τα ρωσικά στρατεύματα από την Ουκρανία», δείχνοντας ότι ποτέ δεν ενδιαφερόταν για την επίτευξη ειρήνης. Δέκα μέρες αργότερα, ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός έφτανε στο Κίεβο, όντας ο πρώτος ξένος ηγέτης που το επισκεπτόταν, μετά την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την πολιορκία της ουκρανικής πρωτεύουσας.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο Τζόνσον είπε στον Ουκρανό πρόεδρο ότι «οποιαδήποτε συμφωνία με τον Πούτιν θα ήταν άθλια». «Θα ήταν νίκη γι’ αυτόν, αν του δώσετε κάτι. Αυτό απλώς θα το κρατήσει και μετά προετοιμαστείτε για την επόμενη επίθεσή του». Αν και η Δύση αρνείται κατηγορηματικά ότι ο Τζόνσον είναι υπεύθυνος για την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων, ο Ντανίντ Αρακάμια, ο κοινοβουλευτικός ηγέτης του κόμματος του Ζελένσκι και αρχηγός της πρώτης ουκρανικής αντιπροσωπείας που συναντήθηκε με Ρώσους αξιωματούχους λίγες μέρες μετά την έναρξη του πολέμου, είπε σε συνέντευξη το φθινόπωρο του 2023, ότι ο Βρετανός πρώην πρωθυπουργός πίεζε για το τέλος των διαπραγματεύσεων και ζητούσε πόλεμο.
Το μοιραίο λάθος
«Όταν επιστρέψαμε από την Κωνσταντινούπολη ο Τζόνσον ήρθε στο Κίεβο και μας είπε ότι δεν θα πρέπει να υπογράψουμε απολύτως τίποτα με τους Ρώσους, πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε», αποκάλυψε ο Αρακάμια. Εν τέλει, τα ξένα συμφέροντα εξαφάνισαν κάθε δυνατότητα των Ουκρανών να διαπραγματευτούν με κάποιους ευνοϊκούς όρους. Όπως επισημαίνει το περιοδικό Foreign Affairs, η Δύση δεν ενδιαφερόταν ποτέ για την επίτευξη ειρήνης και ήταν γεμάτη αλαζονεία και πίστη ότι θα μπορούσε να αναγκάσει τη Ρωσία να υποταχθεί στις απαιτήσεις της μέσω του πολέμου και του οικονομικού καταναγκασμού. Δύο χρόνια μετά, η Δύση βλέπει το μοιραίο λάθος της, καθώς η Ρωσία ανθίζει οικονομικά και επεκτείνεται εδαφικά ενώ η ίδια αντιμετωπίζει αδιέξοδα. Το βαρύτερο τίμημα βέβαια το πληρώνει το θύμα, η Ουκρανία, που δεν θα είναι ποτέ η ίδια.
Οι άμεσες και έμμεσες επεμβάσεις της Ουάσιγκτον ανά τον κόσμο, υπαγορευόμενες από τους Νεοσυντηρητικούς και από τα συμφέροντα του στρατιωτικό-βιομηχανικού συμπλέγματος, έχουν διαχρονικά αρνητικά αποτελέσματα για τα αμερικανικά συμφέροντα. Παρ’ όλα αυτά αυτή η τάση παραμένει η κυρίαρχη ιδεολογία που αποσκοπεί στη διατήρηση της αμερικανικής ηγεμονίας. Οι εξελίξεις στην Ουκρανία τείνουν να επιβεβαιώσουν αυτόν τον κανόνα.
Συγκεκριμένα, οι εξελίξεις επί του πεδίου δεν δικαιώνουν τις προσδοκίες. Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οδήγησαν τη Μόσχα στην αγκαλιά του Πεκίνου, γεγονός αντίθετο στα συμφέροντα της Ουάσιγκτον. Επίσης οι στενότερες σχέσεις της Ρωσίας με το Ιράν και τη Βόρειο Κορέα έχουν συνέπειες, τις οποίες οι ΗΠΑ θα βρουν μπροστά τους. Πρόσφατα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε:
«Βλέπουμε να χρησιμοποιούνται τεχνολογίες στον ρωσικό αμυντικό τομέα, οι οποίες προέρχονται από τη Βόρεια Κορέα, το Ιράν και την Κίνα», προσθέτοντας: «αυτό προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στην Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της στην Ευρώπη».
Εξωτερική πολιτική για τρεις
Στην ιστορική διαδρομή, οι σχέσεις της Ρωσίας, του Ιράν και της Κίνας ήταν λιγότερο φιλικές, συχνά ανακατεύονταν ο ένας στα χωράφια του άλλου και διαγκωνίζονταν για τον έλεγχο των εμπορικών δρόμων της Ασίας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία σύσφιξε τους δεσμούς τους, εξαιτίας του κοινού εχθρού. Οι τρεις τους τώρα προωθούν μια κοινή εξωτερική πολιτική, απότοκο της οποίας είναι η εκκόλαψη ενός πολυπολικού κόσμου, βασιζόμενου σε ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς, που θα αποτελούν τη βάση της συμμαχίας. Για την Αμερική και τους συμμάχους της, όλο αυτό είναι εφιάλτης, που οι ίδιοι προκάλεσαν. Ένας ακμάζων αντιδυτικός άξονας θα μπορούσε να αποφεύγει τις κυρώσεις, να κερδίζει πολέμους και να στρατολογεί κι άλλους παίκτες. Οι ΗΠΑ προειδοποιούν επίσης εδώ και μήνες για την εμβάθυνση των στρατιωτικών σχέσεων μεταξύ Μόσχας και Τεχεράνης. Η συνεργασία αυτή είναι προφανώς επιζήμια για την Ουκρανία, ενώ εγείρει ανησυχίες στους γείτονες του Ιράν.
