By 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Οι τελευταίες βδομάδες του 2023 σημαδεύτηκαν από γεγονότα που αν πριν μια πενταετία τα λέγαμε ως προφητείες, θα γελούσε και το παρδαλό κατσίκι. Διότι εντελώς ξαφνικά ξέσπασε μια φιλελληνική συνωμοσία σε όλο τον κόσμο και κυρίως στην Ευρώπη. Εμείς οι Έλληνες από τεμπέληδες γίναμε εργατικοί, από ανοικοκύρευτοι νοικοκύρηδες, από απατεώνες ενάρετοι. Οι δακτυλοδεικτούμενοι έγιναν ξάφνου το λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση, οι αποτυχημένοι και ηττημένοι φόρεσαν το σκήπτρο του νικητή.
Τον χορό άνοιξαν οι οίκοι αξιολόγησης. Το τελευταίο τρίμηνο τοποθέτησαν ξανά την Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα, κλείνοντας έναν δραματικό κύκλο χρεωκοπίας που κράτησε δεκαπέντε χρόνια. Μας απομένουν ακόμα δυο-τρία σκαλοπάτια για να βρεθούμε στο κορυφαίο σημείο ΑΑΑ+, όμως ήδη τα ελληνικά ομόλογα είναι περιζήτητα στις διεθνείς αγορές και θεωρούνται ασφαλέστατος τόπος επένδυσης διεθνών κεφαλαίων. Η πορεία μας από τα ομόλογα-σκουπίδια του καιρού των μνημονίων στην σημερινή επενδυτική βαθμίδα, είναι μια από τις πιο αξιομνημόνευτες εθνικές επιτυχίες. Θα μπορούσαμε να έχουμε φτάσει πολύ νωρίτερα και με πολύ μικρότερο κόστος στην σημερινή κατάσταση, αν δεν είχε παρεμβληθεί η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και το τρίτο άχρηστο μνημόνιό τους.
Πέραν, όμως, από τους οίκους αξιολόγησης (S&P, Fitch), λίγο πριν τελειώσει το 2023, ήρθε και ένας καταιγισμός επαίνων και αξιολογήσεων από το εξωτερικό, ο όγκος και η θέρμη των οποίων μας άφησε κατάπληκτους. Είχαμε συνηθίσει να ακούμε μόνο αρνητικά σχόλια και να διαβάζουμε μόνο επιτιμητικά για την Ελλάδα άρθρα, οπότε τώρα μείναμε εμβρόντητοι με την δημόσια εικόνα που έχουμε στο εξωτερικό. Το Economist, η οικονομική επιθεώρηση που διαβάζει όλη η υφήλιος αποδεχόμενη de facto τις αξιολογήσεις της, μας ανακήρυξε «χώρα της χρονιάς». Το Politico βαθμολόγησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη μ’ έναν απ’ τους καλύτερους βαθμούς που έδωσε σε πρωθυπουργό για το 2023. Η Bild που επί μία δεκαετία ήταν η πιο προκλητικά επικριτική εφημερίδα της Γερμανίας για τους «τεμπέληδες Έλληνες», έγραψε ένα διθύραμβο για το «ελληνικό θαύμα».
Τι συμβαίνει λοιπόν; Έχει γίνει πράγματι μια επανάσταση στην ελληνική οικονομία και στο θεσμικό μας οικοδόμημα ή μήπως «όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα και μικρό καλάθι»; Μήπως η υπερβολή και προς το θετικό και προς το αρνητικό είναι χαρακτηριστικό όλων αυτών των διεθνών ειδησεογραφικών οργανισμών, οπότε καλό είναι να μην τους δίνουμε μεγάλη σημασία; Και όπως πριν μια δεκαετία μας θεωρούσαν τους πιο ανεπρόκοπους και αναξιόπιστους στην Ευρώπη ενώ δεν ήμασταν, τώρα μας θεωρούν τους πιο επιτυχημένους και δημιουργικούς της υφηλίου χωρίς πάλι να το αξίζουμε; Καλή ερώτηση δίχως αξιόπιστη απάντηση, καθώς οι αξιολογικές κρίσεις για χώρες, για λαούς και για τις ηγεσίες τους δεν θα πάψουν ποτέ να είναι υποκειμενικές. Αντικειμενικές μετρήσεις για την αξιοσύνη ενός πληθυσμιακού συνόλου, δεν υπάρχουν.
Πλην στοιχεία κοινά αποδεκτά από όλους, υπάρχουν. Μνημονεύεται βέβαια από πολλούς η παλιά ρήση του Γεωργίου Παπανδρέου «ευημερούν οι αριθμοί και δυστυχούν οι άνθρωποι», όμως η Ελλάδα αυτή την στιγμή έχει επενδυτική βαθμίδα για τα ομόλογά της, διπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης απ’ αυτόν της ευρωζώνης, ραγδαία πτώση της ανεργίας, το πιο αποδοτικό χρηματιστήριο του ανεπτυγμένου κόσμου και έναν από τους υψηλότερους δείκτες ξένων επενδύσεων. Αυτά είναι αντικειμενικά δεδομένα που κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Δεν γνωρίζω αν αυτά αρκούν για να χαρακτηριστεί μια χώρα η πιο επιτυχημένη της χρονιάς ανά την υφήλιο, πάντως δεν είναι διόλου αμελητέα για να τα προσπεράσει κανείς και να επικεντρωθεί μόνο στις τιμές που υπάρχουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Η υπεραισιοδοξία δεν είναι ποτέ καλός σύμβουλος, αλλά ούτε και η μεμψιμοιρία. Η Ελλάδα προφανώς δεν είναι μια χώρα-παράδεισος, αλλά έχει κάνει αξιομνημόνευτα βήματα από την κόλαση στην οποία είχε περιπέσει την περίοδο 2009-2019. Θα ήταν πολύ μίζερο να μην τα αναγνωρίζουμε, ειδικά όταν έχουμε την τραγική εμπειρία εκείνης της εποχής και όσων δεινών επισώρευσε στις πλάτες μας. Στην αρχή της κρίσης ακούγαμε για την χειροτέρευση των μακροοικονομικών δεικτών της ελληνική οικονομίας και γελούσαμε, θεωρώντας ότι αυτά τα αλαμπουρνέζικα δεν αφορούν τις ζωές μας. Μετά καταλάβαμε ότι ο μισθός μας είναι δεμένος με τα spread, το στεγαστικό μας δάνειο είναι κουμπωμένο με το έλλειμμα του προϋπολογισμού και ο τζίρος του μαγαζιού μας είναι παντρεμένος με το δημόσιο χρέος της χώρας.
Τότε δεν τα ξέραμε αυτά, αναγκαστήκαμε να τα μάθουμε περνώντας μια δεκαετία φτώχειας, ανασφάλειας και πολιτικο-κοινωνικής αναταραχής. Οπότε, τώρα θα έπρεπε να έχουμε επίγνωση ότι οι καλές μακροοικονομικές επιδόσεις έχουν άμεση σχέση με την καθημερινότητα και την τσέπη μας. Ασφαλώς υπάρχουν και θα υπάρχουν προβλήματα, όμως αυτό που έχει σημασία είναι η πορεία, η τάση. Η χώρα οδεύει προς βελτίωση ή προς επιδείνωση; Δημιουργεί καινούριο πλούτο ή καταναλώνει δανεικά που κάποια στιγμή θα τα βρει μπροστά της; Μειώνει τις διεθνείς υποχρεώσεις της ή τις αυξάνει; Στο συγκεκριμένο, οι διεθνείς οίκοι λένε ότι έχουμε μια από τις μεγαλύτερες ετήσιες απομειώσεις χρέους στον κόσμο. Πολλοί είναι εκείνοι που θα αντιτείνουν ότι ο πληθωρισμός στα τρόφιμα είναι πολύ υψηλός, η παιδεία μας πολύ χαμηλά στις διεθνείς αξιολογήσεις, η υγεία μας σε μαύρο χάλι, η απόδοση της δικαιοσύνης πολύ αργή.
Εδώ όμως η απάντηση είναι μία και μοναδική. Αν η χώρα έχει τροχιά ανάπτυξης και δημιουργεί καινούριο πλούτο, τότε σε συνδυασμό με μια μεταρρυθμιστική κυβέρνηση μπορεί να θεραπεύσει αυτά τα προβλήματα. Η φτώχεια ουδέποτε έφερε καλύτερη υγεία, παιδεία ή πρόνοια. Μόνο ο πλούτος έχει τα όπλα να επουλώσει πληγές, η φτωχοποίηση τις επιδεινώνει. Φυσικά, ο διαμοιρασμός αυτού του πλούτου έχει καίρια σημασία και εκεί ακριβώς είναι η σημασία της πολιτικής. Ο καινούριος πλούτος δεν πρέπει να αυξάνει τις εισοδηματικές και κοινωνικές ανισότητες, αλλά να τις μειώνει. Να πηγαίνει και στο Κεφάλαιο ως κέρδος των επενδύσεων, αλλά και στην εργασία και στο κράτος πρόνοιας. Αυτή είναι η δουλειά της πολιτικής και ως φαίνεται, ο Μητσοτάκης έχει βρει την σωστή συνταγή. Ένα μέρος της ανάπτυξης της οικονομίας πηγαίνει στους εργαζόμενους με την μορφή αυξήσεων και λογής-λογής παροχών, αλλά και τα κέρδη του Κεφαλαίου είναι ακόμα αρκετά για να το συμφέρει να επενδύεται στην Ελλάδα.
Η συνταγή αυτή πάντα επιδέχεται βελτιώσεων προς όφελος του απλού πολίτη. Όπως επιδέχεται μεγάλων βελτιώσεων όλο το ελληνικό κράτος ως μηχανισμός, που εννιά στις δέκα φορές αντί να διευκολύνει την κοινωνία, υψώνει εμπόδια στον δρόμο της. Αυτή είναι μια άλλη καίρια πολιτική, που ο Μητσοτάκης την προωθεί με νύχια και με δόντια και όχι πάντα με την μεγαλύτερη επιτυχία. Γίνονται πάντως μεγάλα βήματα, όπως αυτό των μη κρατικών πανεπιστημίων που κανένας δεν μπορεί να φανταστεί ακόμα πόσο τρομερή επίδραση θα έχει για την ελληνική κοινωνία στο μέλλον. Αλλά, αυτό είναι θεματολογία ξεχωριστού άρθρου. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η τάση, η κατεύθυνση της χώρας, είναι θετική και βελτιωτική. Αυτό πρέπει να μας χαροποιεί όλους, καθώς οι μελλοντικές μας μέρες προαλείφονται καλύτερες από τις σημερινές. Κι αυτό, για όσους θυμούνται την προηγούμενη δεκαετία μας, είναι μεγάλο κέρδος.
